Multiple travmalı hastalarda mortaliteye etki eden faktörler

Abstract

Giriş ve Amaç: Türkiye'de, travma hem erişkinlerde önemli mortalite ve morbidite nedenidir. Bu çalışmada, acil servise çoklu travma nedeni ile başvuran erişkin ve yoğun bakım ya da herhangi bir servise yatırılan hastaların mortalitesine etki eden risk faktörleri belirlemeyi amaçladık. Bu amaçla hastaların acil servise başvuru sırasındaki vital bulguları, yaralanma ciddiyeti skorları, laboratuar verileri, müdahaleleri, tedavileri ve komplikasyon gelişimi incelenerek bunlar arasında, bu hastaların 3üncü, 7inci, 14üncü ve 28inci gün hastane içi mortaliteleri etki eden faktörler araştırılmıştır. Materyal ve Metot: 01. Nisan 2015 ile 31 Mart 2016 tarihleri arasında, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Turgut Özal Tıp Merkezi Acil Servisi'ne başvuran, multiple travma tanımına uyan, ISS puanı 16 ve üzerinde olan 18 yaş ve üzeri gönüllü hastalar çalışmaya alındı. Bulgular: Bu çalışmada, birçok faktör hastaların 3üncü, 7inci, 14üncü ve 28inci gün hastane içi mortaliteyi öngörmede kullanılabileceği tespit edildi. Multivariate analizde, yüksek ISS skoru, yüksek HCO3 ve laktat düzeyi, koagülopati, hemorajik şok ve travmatik beyin hasarı varlığı 3üncü gün hastane içi mortaliteyi öngörmede faydalı bir faktör olarak tespit edilmiştir. Yine, yüksek ISS skoru, yüksek APACHE II skoru, acil cerrahi yapılması, solunum yetmezliği, travmatik beyin hasarı ve hemorajik şok varlığı 7inci gün hastane içi mortaliteyi belirlemede faydalı bir faktör olarak bulunmuştur. Yüksek ISS skoru, yüksek APACHE II skoru, acil cerrahi, düşük hemoglobin düzeyleri, solunum ve böbrek yetmezliği, koagülopati, travmatik beyin hasarı ve hemorajik şok varlığı 14üncü gün hastane içi mortaliteyi öngörmede tespit edilen faktörlerdir. Yüksek ISS, Glasgow koma skoru düşük olan hastalarda pnömoni, acil cerrahi, düşük pH değeri, yüksek nabız hızları ile birlikte düşük parsiyel oksijen basıncı, solunum ve böbrek yetmezliği, koagülopati, hemorajik şok ve travmatik beyin hasarı varlığı ise 28inci gün hastane içi mortaliteyi öngörmede kullanılabilecek faktörler olarak bulunmuştur. Sonuç: Multiple travma ile acil servise başvuran hastaların vital bulgularının özellikle nabız, ortalama arter basıncı ve oksijen saturasyonu, hemoglobin hemotokrit, aPTT, INR, arter kangazları, laktat ve glukoz değerlerinin, yakın takibi bu hastaların mortalitesini azaltmada etkili olabilir. Hastalara uygulanan resüssitasyon işlemlerinden sonrada etkin resüssitasyon yapılıp yapılmadığını değerlendirmede bu parametreler kullanılabilir. Hastaların GKS, APACHE II, ISS ve MODS skorları mortaliteyi ve oluşabilecek komplikasyonları öngörmek için her hastaya hesaplanmalıdır. Anahtar Kelimeler: Travma, komplikasyon, mortalite, risk faktörü

Introduction and Aim: Trauma is an important cause of mortality and morbidity in Turkey. In this study, it is aimed to determine the risk factors affecting mortality of the patients applied to the emergency department with diagnosis of multiple trauma. For this purpose; vital signs, injury severity scores, laboratory data, interventions, treatments and complications were examined and factors affecting mortality were investigated on the 3th, 7th, 14th and 28th day of hospitalization. Materials And Methods: Between 01.04. 2015 and 31.03.2016, 18 years or over aged voluntary patients admitted to the emergency department of Inonu University Medicine Faculty Turgut Ozal Hospital with the diagnosis of multipl trauma and having 16 or above Injury Severity Score (ISS) points were included to the study. Results: In this study, it was determined that many factors could be used for predicting mortality of the patients on the 3th, 7th, 14th and 28th day of the hospitalization. In multivariate analysis; high ISS score, high levels of HCO3 and lactate, coagulopathy, hemorrhagic shock and traumatic brain injury were found to be a useful factor in predicting mortality of the patients on the 3th day of the hospitalization. High ISS score, high APACHE II score, emergency surgery, respiratory insufficiency, traumatic brain injury and hemorrhagic shock were found to be a useful factor in determining mortality of the patients on the 7th day of hospitalization. High ISS score, high APACHE II score, emergency surgical interventions, low hemoglobin levels, respiratory and renal insufficiency, coagulopathy, traumatic brain injury and hemorrhagic shock are predictors of the patients' mortality on the 14th day of the hospitalization. Pneumonia, emergency surgery, low pH value, high pulse rates and low partial oxygen pressures, respiratory and renal insufficiency, coagulopathy, hemorrhagic shock and traumatic brain injury were found as factors on the 28th day of hospitalization that could be used for predicting mortality of the patients with high ISS and low glasgow coma score. Conclusion: Close follow-up of the vital signs (especially pulses, mean arterial pressure and oxygen saturation), hemoglobin, hematocrit, aPTT, INR, arterial blood gases, lactate level and glucose value may be effective in reducing the mortality of the patients admitted to emergency services with multiple traumas. These parameters can be used to assess whether effective resuscitation performed or not. Glascow Coma Score (GCS), Acute Physyologic and Chronic Health Evaluation (APACHE II), ISS and Multi-Organ Dysfunction Score (MODS) should be calculated for every patient to predict mortality and possible complications. Key words: Trauma, complication, mortality, risc factors