Selefiyye ile neo-selefîliğin kesişen ve ayrışan yönleri

Abstract

Selefiyye, ilk dönem İslâm toplumunda Hz. peygamber (s.a.v.) ve sahabe tarafından oluşturulan İslâm’ı anlama, algılama ve açıklama geleneğini aynen muhafaza etmeyi amaçlayan dini anlayışı temsil eder. Rasûlullah (s.a.v.) ile ashabının akaitte takip ettikleri yolu doğrudan izleyen Selefiyye’nin ayırıcı özelliği, itikadî hususlarda nassların zâhirî ve ilk anlamları dışında kalan şahsî rey ve aklî istidlallerin kullanılmasını reddedip bilgi kaynağı olarak yalnızca Kitap ve Sünnet’i kabul etmeleridir. Modern zamanlarda kendilerini Selefiyye’ye nispet ederek ortaya çıkan Neo-Selefîk ise, belli bir mezhep, meşrep veya grup ismi olmaktan ziyade, uçlarda dolaşan bir din dilini benimseyerek dışlamacı, suçlayıcı, itham edici, tekfîr edici ve sorun üretici bütün şiddet taraftarı dinî akımların ortak şemsiye adıdır. Modern dünyada “Selefî” nitelemesiyle ünlenen grupların neredeyse tümünün, aklı dışlayıp nassları literal okuma, erken dönem uygulamaları sahiplenip diğer bütün fikirleri bid’at görme ve ana kaynaklara dönme ortak paydası dışında, geleneksel Selefiyye ile aralarında belirgin bir benzerlik bulunmamaktadır. Bu makalede geleneksel Selefiyye düşüncesiyle ile Neo-Selefî bakış arasında kesişen ve ayrışan hususlar tespit edilmeye çalışılacaktır. Anahtar Kavramlar: Selefiyye, Selef-i Sâlihîn, Neo-Selefilik, şiddet, tekfîr.

Salafiyya represents the religious effort to understand, perceive and explain Islam as it was experienced in the first period of Islamic society by the Prophet and companions of the Prophet. Salafiyya pursues the same doctrine of the Prophet and companions of the Prophet but what differentiates them is their interpretations of Quranic verses by taking only apparent and the first meanings of the verses. They refuse to take into account personal choices and rational deductions in the theological subjects and accept only the Quran and Sunnah. Neo-Salafiyya which was manifested in the modern times by its founders’ equalization efforts to Salafiyya is not a name for a particular sect, disposition or group but it is an umbrella term for marginal pro-violence religious movements which use exclusionist, accusive, reprehensive, takfiri and trouble producing language. In the modern world, almost all of the groups that are famous for being New-Salafiyya has nothing in common with traditional Salafiyya apart from their accepting early understanding of religion, literal reading and effort to turn back to the main texts. This article will try to compare and contrast the main tenets of traditional Salafiyya and Neo-Salafiyya. Key Words: Salafiyya, Salafi-i Salihin, Neo-Salafism, violence, takfir.