Özet:
Mentha (Lamiaceae) cinsine ait olan, çoğunlukla da "Spearmint" olarak bilinen, Mentha spicata L. bitkisi en fazla uçucu yağ veren Mentha türüdür. M. spicata L. Akdeniz bölgesi, Güney ve Batı Avrupa, Rusya, Asya, Türkiye ve ABD'nin ılıman bölgelerinde yetişmekte ve dünyanın pek çok yerinde kültürü yapılmaktadır. Mentha spicata L. uçucu yağı, koku özelliği ve çeşitli biyolojik etkileri nedeniyle gıda, içki, parfümeri, kozmetik ve ilaç endüstrilerinde yaygın olarak yararlanılan ticari bir uçucu yağdır. Mentha türlerinden elde edilen uçucu yağların alttür, varyete, bitkinin yetiştiği bölge, yükseklik ve iklim koşullarına bağlı olarak, farklı kimyasal içeriklere sahip oldukları bilinmektedir. Araştırmamızın konusunu oluşturan ve Malatya çevresinden toplanan M. spicata subsp. spicata uçucu yağı, üzerinde günümüze kadar çalışma yapılmamış olan bir uçucu yağdır. Bitki örneğinden Clevenger cihazında su distilasyonu yöntemi ile 3 saatte elde edilen uçucu yağın verimi % 3.24 (h/a)'dür. Uçucu yağ açık san renkte ve tatlı, hoş, karvonu andıran bir kokuya sahiptir. Uçucu yağın yoğunluğu (20°C) 0.9286, kırılma indeksi (20°C)1.4970'dir. Uçucu yağın bileşimi GC ve GC-MS yöntemleriyle belirlenmiştir. GC analizi HP-5 fused silica kolonunda (30 m x 0.320 mm, 0.25 um), GC-MS analizi ise TC-5 fused silica kolonunda (30 m x 0.320 mm, 0.25 um) gerçekleştirilmiştir. Uçucu yağda 33 bileşik saptanmıştır ve major bileşenler karvon (%48.43), 1,8-sineol (%21.27), P-pinen (% 3.48), p-karyofilen (% 3.32), trans-dihidrokarvon (% 2.92)'dir. Uçucu yağm antimikrobiyal etkisi Staphylococcus aureus, Enterococcus faecalis, Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, Candida albicans ve Candida tropicalis üzerinde test edilmiştir. Uçucu yağ incelenen bakterilerden Staphylococcus aureus ve Escherichia co IV 'ye karşı etkili olmakla beraber en güçlü etkiyi mayalara (Candida albicans ve Candida tropicalis) karşı göstermiştir.
