Bentonitlerde değişebilir katyonların katman yapısına etkilerinin x-ışınları kırınım yöntemi ile incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada Reşadiye/Tokat kilinin değişebilir katman- lararası katyonların katman yapısına etkileri kimyasal analiz yöntemlerinden de yararlanılarak x- ışınları kırınım yöntemle ri ile incelenmiştir. Orijinal kilin x- ışınları kırınım tekniği ile yapılan madde analizi sonucu bentonit türü kil olduğu belirlenmiştir. Bentonitin %84 smektit, %16 illit katmanlarından oluştuğu bu lunmuştur. KimyasaJ^analiz ve x^ı^şınları kır-m-ım yöntemleri yardımıyla belirlenen birim hücre formülü: (Sİ7,71A10/29)(A13,12Fe0,44^0,44)O22K0/12(Ca'Ka)0/61 Birim hücredeki değişebilir katyonlar katman yapısını etkile meden katmanlar arasında belli bir konumda bir düzlem oluştu racak şekilde yerleşirler. X- ışınları kırınım yöntemleri ile orijinal (RT1) bentoni tinin deneysel ve kuramsal (001) yansı masının karşılaştırılması sonucu katmanlar ar ası katyonların 2 koordinatları belirlenmiştir (Bkz.çiz.5.4.). Bentonitin Na+, K+, Ca*"1", Ba** katyonları ile etkileşti- ği ve bu etkileşmede birim hücre başına mol sayıları bakımın dan K < Na < CaTT< Ba' ' olduğu tespit edilmiştir. Bu sıralama bentonitin katyonlarla etkileşmesinde öncelik sırası olarak düşünülebilir.