Psikotik bir hastalık durumunu açıklama ve çare arama davranışında cinsiyetin rolü

Abstract

Öz:Amaç: Bu çalışmada psikotik bir hastanın cinsiyetinin hastalığının algılanmasına, hastalığının yüklendiği nedenlere ve çözüm önerilerine etkisi araştırıldı. Yöntem: Yüz yetmiş iki denek ile yapılan bu kesitsel araştırmada olgu senaryosu yöntemi kullanıldı. Tek bir psikotik hastalık senaryosu, erkek ve kadın deneklere erkek veya kadın hasta şeklinde sunuldu; deneklere hastalık senaryosuna ilişkin açık uçlu sorular yöneltildi. Deneklerin sosyodemografik verileri tanımlayıcı istatistik yöntemleri ile değerlendirildi. Örneklemin toplamında sorulara verilen yanıtların oranı hesaplandı. Senaryodaki hastanın cinsiyeti bağlamında, deneklerin belirtileri algılaması, tabloyu neye yükledikleri ve önerdikleri çareler arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı ki kare testi ile araştırıldı. Bulgular: Deneklerin yanıtları toplu olarak değerlendirildiğinde eğitim düzeyi (11 yıldan çok) ve gelir düzeyi (600 YTL/ay’dan çok) yüksek olanlar senaryodaki kişinin durumunu daha çok yaşantısal sorunlara yüklemişlerdi (p=0.03). Erkek deneklerin %31.4’ü senaryodaki kişinin durumunu hasta, %68.6’sı psikolojik sorunlu şeklinde yanıtlarken; kadın denekler için bu oranlar sırasıyla %41.9 ve %58.1 idi. Her iki denek grubu da, her iki cinsiyetteki olgu için daha yüksek düzeyde “psikolojik sorunlu” yanıtı vermişti. Senaryoda sunulan olgu için sorun kaynağı, hem erkek hem de kadın denekler tarafından kadın olgu için evlilik ve kişiler arası ilişkiler (p=0.00) olarak gösterilmişken, erkekler için iş/ekonomik sorunlar (p=0.00) gösterilmişti. Sonuç: Bu bulgular Malatya örneğinde Türk toplumunun psikotik hastalığı tanımlamasında, hastalık tablosunu bir nedenle ilintilendirmesinde ve çare önermesinde hasta cinsiyetine bir değişken olarak önem verdiğini göstermektedir. Başlık (İngilizce):The role of gender in psychotic illness perception and help-seeking behavior Öz (İngilizce):Objective: The aim of this study was to investigate the role of gender in psychotic illness perception, causal attributions and suggested treatment options. Methods: Case scenario method was used in this cross-sectional study of 172 subjects. A single psychotic illness scenario was presented to male and female subjects as male and female patients, and open-ended questions were asked regarding the illness scenario. Sociodemographic data of subjects were evaluated with descriptive statistical methods. The percentages of responses to questions in the sample were calculated. Chi-square test was utilized to investigate the presence or absence of a statistical significance between subjects’ perceptions of signs, causal attributions and suggested treatment options to the patients on the basis of gender. Results: The condition of the person in the scenario was attributed rather to the life problems by subjects with higher education (>11 years) and income (>600 NTL/month) levels (p=0.03) when both male and female subjects were evaluated together. While the male subjects described the condition of the person in the scenario as “sick” (31.4%) and “having psychological problems” (68.6%), these percentages were 41.9% and 58.1%, respectively, in female subjects. Both of the subject groups described both male and female persons in the scenario mostly as “having psychological problems”. The source of problem in the scenario was attributed, both by male and female subjects, to marriage and interpersonal relationships (p=0.00) for female case, and work/economic problems (p=0.00) for male case. Conclusion: Our findings suggest that Turkish population in Malatya sample considers the patient gender as an important variable in psychotic illness definition, causal attributions and suggesting treatment options.