Özet:
Öz:Bu makalenin amacı, bir sürgün toplumu olan Çerkeslere farklı pencerelerden (tarih, kültür ve iktisat) bakmak ve görünenleri bellekte toplamaktır. Kafkasya, Çerkes halkının dâhil olduğu bir tür etnik kazan dır. Bu kazan aslında bir kazanç tır. Bu zengin coğrafya İpek Yolu nda bir kavimler kapısı dır. Bu kapının önünde pek çok savaş çıkmıştır. Çerkeslerin tarihi İÖ 6.-3. yüzyıllarda başlar. Bu halk Kuzeybatı Kafkasya da doğmuş, çoğalmış ve dağılmıştır. Kuzey Kafkasya da Maykop kültürü nden gelen çok değişik kavim ve boylar genel olarak Çerkes çatısı altında toplanmaktadır. 1864 tarihi Çerkesler için bir kırılma noktasını ve büyük bir sürgün dramını anlatmaktadır. Çerkesler Kafkas- Rus savaşları sonucunda Osmanlı topraklarına sürgün edilmişlerdir. Şu anda dünyada pek çok ülkede 3 milyon civarında bir Çerkes diyasporası oluşmuştur. Nart destanları ışığında Çerkeslerin mitolojik geçmişleri ve günümüze yansıyan dil, din, inanç ve gelenekleri hakkında kültürel bilgiler elde edilebilmektedir. Çerkeslerde yazısız kanunlar ( habze ) vardır. Aile terbiyesi, kaşenlik ve akraba dışı evlilik sonderece önemlidir. Demokratik bir yapıya sahip olan Çerkes toplumu, anavatan Rusya da azgelişmiş bir ekonomi ile idare etmektedir. Türkiye Çerkesler için en yakın ve en büyük diyasporadır. Bu iki devletin benzeştirme- bütünleştirme politikaları Çerkes halkını da etkilemektedir. Gelecekte anavatan Çerkesya ya dönüp dönmemek bu halk için ciddi bir ikilemdir.
