Çelik, Metin2024-03-082024-03-082023Çelik, M. (2023). Psikolojik danışmanlar için danışanı bütüncül değerlendirme yeterlilik ölçeğinin geliştirilmesi: Bir keşfedici karma desen çalışması. Yayınlanmış Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi, Malatya.https://hdl.handle.net/11616/88139Bu çalışmanın amacı keşfedici karma deseni kullanarak psikolojik danışmanların ilk görüşmede danışanı bütüncül değerlendirme yeterliliklerine dair algılarını ölçen geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Bu araştırma nitel ve nicel olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın nitel aşamasında amaçlı örnekleme yöntemlerinden olan ölçüt ve maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılmıştır. Bireysel psikolojik danışma alanında deneyimli ve doktora mezunu 10 psikolojik danışmanla bütüncül değerlendirme ile ilgili yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Bu görüşmeler sonrasında elde edilen verilerin analizi MAXQDA 20 programında tematik analiz yapılarak gerçekleştirilmiştir. Tematik analiz sonucunda 5 temaya ulaşılmıştır. Bu temalar; (1) İlk terapötik ilişkinin kurulması, (2) Problemin kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi, (3) Değerlendirme becerileri, (4) Alınması gereken bilgiler, (5) Psikolojik danışmaya başlamanın uygun olmadığı durumlardır. Bu temalar çerçevesinde madde havuzu hazırlanmış ve taslak ölçek elde edilmiştir. Daha sonra bu taslak ölçek ile olasılığa dayalı örnekleme yöntemlerinden olan uygun örnekleme yöntemi kullanılarak veri toplanmıştır. Bu kapsamda Açımlayıcı Faktör Analizi için (N=453) psikolojik danışmandan veri toplanmıştır. Analizlerde SPSS 25 programı kullanılmıştır. Analiz sonucunda nitel sonuçlarla uyumlu 5 boyutlu 42 maddeden oluşan bir yapı elde edilmiştir. Açımlayıcı faktör analizi neticesinde elde edilen ölçek, 300 psikolojik danışmana uygulanarak doğrulayıcı faktör analizine tabi tutulmuştur. Analizlerde AMOS 24 programı kullanılmıştır. Gerçekleştirilen analizler neticesinde ölçeğin yapısı doğrulanmış, 38 maddeden ve 5 boyuttan oluşan "Danışanı Bütüncül Değerlendirme Yeterlilik Ölçeği" elde edilmiştir. Ölçeğin benzeşim geçerliliği madde faktör yükleri, ortalama varyans (AVE) ve bileşik güvenirlik (CR) göz önüne alınarak değerlendirilmiştir. Elde edilen değerlere göre ölçeğin benzeşim geçerliliğini sağladığı tespit edilmiştir. Ölçeğin güvenirliği Cronbach alfa iç tutarlık katsayısı, bileşik güvenirlik ve testi yarılama yöntemleriyle değerlendirilmiştir. Elde edilen değerlerin kabul edilebilir sınırlar içerisinde yer aldığı belirlenmiştir. Sonuç olarak geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı elde edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda süpervizörlere, psikolojik danışman eğitimcilerine, ilgili kurumlara, araştırmacılara ve psikolojik danışmanlara önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Sözcükler: Bütüncül değerlendirme, ilk görüşme, psikolojik danışman, keşfedici karma desen.The aim of this study is to develop a valid and reliable scale that measures the perceptions of counselors about their holistic assessment competencies at the first interview by using the exploratory mixed design. This research was carried out in two stages, qualitative and quantitative. In the qualitative phase of the research, criterion and maximum diversity sampling, which are purposeful sampling methods, were used. Semi-structured interviews about holistic assessment were conducted with 10 psychological counselors who are experienced in the field of individual counseling and have doctorate degrees. As a result of the thematic analysis, 5 themes were reached. These themes are; (1) Establishment of the first therapeutic relationship, (2) Comprehensive evaluation of the problem, (3) Evaluation skills, (4) Information to be obtained, (5) Situations where it is not appropriate to start psychological counseling. Within the framework of these themes, an item pool was prepared and a draft scale was obtained. Then, with this draft scale, data were collected using the convenient sampling method, which is one of the probability-based sampling methods. In this context, data were collected from the psychological counselor for the Exploratory Factor Analysis (N=453). SPSS 25 program was used in the analysis. As a result of the analysis, a structure consisting of 42 items with 5 dimensions consistent with the qualitative results was obtained. The scale obtained as a result of exploratory factor analysis was applied to 300 psychological counselors and subjected to confirmatory factor analysis. AMOS 24 program was used in the analysis. As a result of the analyzes carried out, the structure of the scale was confirmed, and the "Client Holistic Evaluation Sufficiency Scale" consisting of 38 items and 5 dimensions was obtained. The convergent validity of the scale was evaluated by considering item factor loads, mean variance (AVE) and composite reliability (CR). According to the obtained values, it was determined that the scale provided convergent validity. The reliability of the scale was evaluated by Cronbach's alpha internal consistency coefficient, composite reliability and split-half methods. It was determined that the obtained values were within acceptable limits. As a result, a valid and reliable measurement tool was obtained. In line with the findings, suggestions were made to supervisors, psychological counselor educators, relevant institutions, researchers and psychological counselors. Keywords: Holistic evaluation, fırst ınterview, psychological counselor, exploratory mixed pattern.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessBütüncül değerlendirmeilk görüşmepsikolojik danışmanDoctoral Thesis216