YILMAZ, SALİH2022-03-232022-03-232021YILMAZ, S. (2021). Su kayıp yönetiminde ekonomik kaçak seviyesinin optimizasyonalgoritmalarıyla belirlenmesi. Yayınlanmış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi.https://hdl.handle.net/11616/56961çmesuyu dağıtım sistemlerinde meydana gelen sızıntılar idareler için teknik, sosyal, ekonomik ve işletme açısından önemli yükler getirmektedir. Sızıntıların önlenmesi için çeşitli yöntemler uygulanmaktadır. Ancak bu yöntemlerden elde edilen faydaların yanı sıra ekipman, veri temini, saha uygulamaları ve izleme sistemleri gibi maliyetler ortaya çıkarmaktadır. Bu nedenle su kayıp yönetiminde yöntem belirlenirken ortaya çıkacak maliyetler belirlenmeli ve fayda-maliyet analizi yapılmalıdır. Bu çalışmada su kayıp yönetiminde uygulanan temel azaltma yöntemleri için fayda/maliyet analizleri yapılmış, ortak değişkenler bir arada değerlendirilerek sistem için ekonomik kaçak seviyesinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla aktif kaçak kontrolü, izole bölge tasarımı ve uygulanması, sızıntı tespiti için ekip yönetimi, şebeke rehabilitasyonu ve sayaç yönetimi gibi temel yöntemler için saha verileri esas alınarak fayda/maliyet analizi standardı oluşturulmuş, maliyet bileşenleri belirlenmiştir. Bunun için, sistem ve su kayıp bileşenleri, önleme yöntemlerinin gereksinimleri, kısıtları ve maliyet bileşenleri göz önünde bulundurularak; ekonomik kaçak seviyesinin tanımlanması, bu seviyeye ulaşmak için en uygun basınç seviyesinin ve ekip sayısının belirlenmesi için optimizasyon tabanlı model geliştirilmiştir. Ayrıca, belirlenen ekonomik kaçak seviyesine ulaşmak için uygulanması gereken yöntemler belirlenmiştir. Çalışmada basınç yönetimi ve akustik dinleme yöntemlerinin ekonomik analizinde alt yapı kaçak indeksi (ILI) dikkate alınmış ve bu göstergenin sistem performansının izlenmesindeki etkinliği analiz edilmiştir. Çalışmada idaredeki bütçe durumu göz önünde bulundurularak sınırlı bütçe koşullarında ekonomik kaçak seviyesi belirlenmiş ve bu hedefe ulaşmak için uygulanması gereken yöntemler tanımlanmıştır. Tez çalışması kapsamında yukarıda maddeler halinde verilen amaçların gerçekleştirilmesinde MASKİ Genel Müdürlüğü ve KASKİ Genel Müdürlüğü hizmet alanı içerisinde yer alan izole bölgelere ait veriler ve bilgiler kullanılmıştır. Bu çalışmadan elde edilen sonuçların, su kayıp yönetiminin daha planlı bir şekilde yapılması, en uygun önleme yönteminin belirlenmesi ve kaynakların (teknik alt yapı, personel, ekonomik) daha verimli kullanılması açısından önemli kazanım sağlayacağı düşünülmektedir.Leaks and failures occurring in water distribution systems cause significant technical, social, economic and operational difficulties for utilities. Various methods are applied to manage and prevent these leaks and failures. However, besides the benefits obtained from these methods, costs arise within the scope of equipment, data acquisition, field applications and monitoring systems. For this reason, the costs that will arise when determining the method in water loss management should be determined and benefit/cost analysis should be done. The aim of this study is to make benefit/cost analyzes for the basic reduction methods applied in water loss management and to determine the level of economic leakage for the system by evaluating the common variables together. For this purpose, the benefit/cost analysis standard and cost components were determined on the basis of field data for basic methods such as active leakage control, district metered area design and implementation, team management for leak detection, network rehabilitation and meter management. In addition, an optimization-based model has been developed to define the economic leakage level, to determine the most appropriate pressure level and the number of teams to reach this level, taking into account the system and water loss components, the requirements, constraints and cost components of prevention methods. Moreover, the methods to be applied in order to reach the determined economic leakage level have been determined. In the study, infrastructure leakage index (ILI) was taken into account in the economic analysis of pressure management and acoustic listening methods and the effectiveness of this indicator in monitoring system performance was analyzed. Finally, considering the budget situation in the administration, the level of economic leakage was determined in limited budget conditions and the methods to be applied to achieve this target were defined. Data and information belonging to the isolated areas within the service area of MASKI General Directorate and KASKI General Directorate were used in the realization of the above objectives. It is thought that the results obtained from this study will provide significant gains in terms of making water loss management in a more planned manner, determining the most appropriate prevention method and using resources (technique infrastructure, personnel, economic) more efficiently.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessArticle