Topçu, Gamze Ünsal2020-11-042020-11-042020Topçu, Gamze Ünsal (2020). Fasîh Ahmed Dede Dîvânı bağlamlı dizin ve işlevsel sözlüğü. Yayımlanmış Doktora tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.1-3172 ss.https://hdl.handle.net/11616/18593Bu tezde klasik Türk edebiyatı 17. yüzyıl şairlerinden Fasîh Ahmed Dede'nin Dîvânı, bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük olarak hazırlanmıştır. TEBDİZ (Tarih ve Edebiyat Metinleri Bağlamlı Dizini ve İşlevsel Sözlüğü) klasik Türk şiirine ait eserlerin anlam dünyasını ortaya koymak üzere, sözlük formatında hazırlanmış bir elektronik veri sistemidir. Divandaki manzumelerin sistemli ve düzenli olarak bağlamlı dizinlerinin hazırlanmasında bu sistem kullanılmıştır. Söz konusu sistem sayesinde elde edilen veriler ile Fasîh Divanı'nın değerlendirmesi yapılmıştır. Divanda yer alan manzumeler şekil ve türlerine göre, her manzumeye numara verilerek TEBDİZ sistemine yüklenmiştir. Kelime ve kelime gurupları ek ve kök ayrımına gidilerek dönemin kültürel, siyasi ve sosyal yaşantısına uygun olarak TEBDİZ veri girişi yöntemiyle anlamlandırılmıştır. Anlamlandırılan kelime ve kelime gurupları TEBDİZ sisteminde alfabetik olarak bağlamsal dizin haline getirilmiştir. Kelimenin temel anlamının yanı sıra bağlamsal anlamı da verilerek hazırlanan bu sözlük, metin tahlili çalışmalarından farklı olarak edebî metinlerin zenginliğini gözler önüne sermesi bakımından önem arz etmektedir. Bu tez çalışmasında bağlamlı dizin ve işlevsel sözlüğün yanı sıra Fasîh Ahmed Dede'nin klasik Türk edebiyatındaki önemi, hayatı ve eserleri ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Bu çalışma ile şairin dil ve üslubunun yanı sıra, mana zenginliğindeki özgünlüğünün ortaya konması hedeflenmiştir. Anahtar Kelimeler: Fasîh Ahmed Dede, 17. yüzyıl, Fasîh Dîvânı, Bağlamsal Dizin, İşlevsel SözlükIn this thesis, the Dîvân of Fasîh Ahmed Dede, one of the 17th century poets of classical Turkish literature, was prepared as a contextual index and a functional dictionary. TEBDİZ (Historical and Literary Texts Contextual Index and Functional Dictionary) is an electronic data system prepared in dictionary format by revealing the meaning world of the works of classical Turkish poetry. This system was used to prepare systematic and regularly contextual indexes of the verses on this Divan. With the data obtained through this system, the Divan Court was evaluated. The verses in the Divan are loaded into the TEBDİZ system by giving numbers to each verse according to their shapes and types. The word and word groups were made by using the TEBDİZ data entry method in accordance with the cultural, political and social life of the period by making additional and root distinction. The meaningful words and groups of words were converted into contextual index alphabetically in TEBDİZ system. This dictionary, which is prepared by giving the contextual meaning as well as the basic meaning of the word, is important in terms of revealing the richness of literary texts unlike the text analysis studies. In this thesis, in addition to the contextual index and functional dictionary, Fasîh Ahmed Dede's importance in classical Turkish literature, information about his life and works are included. In particular, it is aimed to reveal the poet's language, style and originality in the richness of the meaning. Keywords: Fasîh Ahmed Dede, 17th century, Dîvân of Fasîh, Contextual Index, Functional Dictionarytrinfo:eu-repo/semantics/openAccessTürk Dili ve EdebiyatıTurkish Language and LiteratureDoctoral Thesis13172