Dönmez, MehmetGüllüoğlu, Hakan2024-08-112024-08-112023https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=S2eMu1TIwY_v4mYv58xAr4K9CThe4Nby_qb49qbDv4Yow51QxqKDobv8EezTVryzhttps://hdl.handle.net/11616/104786İnsan yaşamının önemli geçiş dönemlerinden birini oluşturan ölüm geleneği her toplumun dini inanç, örf, adet, coğrafya, sosyo-kültürel yapı, ekonomi gibi unsurları ile şekillenmiştir. Geçiş dönemleri içinde en çok kendisini muhafaza ederek günümüze kadar az değişiklikle gelen ölümdür. Ölüm gelenekleri sosyal dayanışmayı, sosyal bütünleşmeyi ve sosyal kontrolü etkilemektedir. Ölüm, bireysel olması yanında sadece bir kereye mahsus olması ve tarihinin belli olması sebebiyle toplumsal bir olaydır. Yine toplumun genelinin ilgilendiren davranış biçimi olması ve nesnel olması münasebetiyle de sosyal bir olgudur. Ölüm anlayışının temelinde, toplumun sahip olduğu inanç sistemi yer almaktadır. İşte bu doğrultuda Malatya'da yaşayan Alevilerin ölüm ile ilgili inançları etrafında şekillenen uygulamalar önceden hazırlanmış Alevilik kavramları ve ölüm geleneklerine ait sorularla kaynak kişilere yöneltilerek veriler elde edilmeye çalışılmıştır. Kaynak kişilerden alınan cevaplar ve görüşmeler dışında yazılı kaynaklardan da yararlanılmıştır. Bu bağlamda Alevilik ile ilgili kavramlar, Batı ve Doğu toplumların ölüme bakışı ve değişim süreçleri anlatılmıştır. Türklerde ölüm olgusuna değinildikten sonra Malatya Aleviliğinde ölüm geleneği Halk bilimi bağlamında; ölüm öncesi âdet ve uygulamalar, ölüm sırası âdet ve uygulamalar, ölüm sonrası âdet ve uygulamalar, yas tutma, mezarlık ziyareti, dârdan indirme ve tenasüh konuları anlatılmıştır. Türkiye'nin toplumsal yapısı içerisinde yer edinerek sosyal bir gerçeklik olarak karşımıza çıkan Alevilikte bu çalışma ile Malatya'da yaşayan Alevilerin ölüm ritüelinin Alevi inanç, sistemi hem de Türk kültür ve inancı çerçevesinde incelenmesi ortaya konulmuştur. Çünkü Türkiye coğrafyasında yaşayan Alevi ve Bektaşilerin inanç ve kültür noktasında homojen bir özellik göstermediği bilinmektedir. Alevi yerleşim bölgelerinde ölüm geleneklerini derleyebilmek için Malatya merkez ve ilçelerinde gözlem ve görüşme yöntemi kullanılarak Alevi dedeler ve vatandaşlardan Malatya Alevilerinin ölüm geleneği incelenmiştir.The tradition of death, which constitutes one of the important transition periods of human life, has been shaped by the elements of each society such as religious beliefs, customs, geography, socio-cultural structure and economy. Among the transition periods, death is the one that has preserved itself the most and has survived to the present day with little change. Death traditions affect social solidarity, social integration and social control. Although death is individual, it is also a social event because it happens only once and its date is known. It is also a social phenomenon because it is a form of behavior that concerns the general society and is objective. The basis of the understanding of death is the belief system held by society. In this direction, an attempt was made to obtain data on the practices shaped around the beliefs of Alevis living in Malatya regarding death, by asking questions about Alevism concepts and death traditions prepared in advance to the source people. Apart from the answers and interviews received from the resource persons, written sources were also used. In this context, concepts related to Alevism, the view of death in Western and Eastern societies and the processes of change are explained. After mentioning the phenomenon of death in Turks, the tradition of death in Malatya Alevism in the context of folklore; Pre-death customs and practices, death row customs and practices, post-death customs and practices, mourning, visiting the cemetery, exoneration and reincarnation are explained. In Alevism, which has a place in the social structure of Turkey and emerges as a social reality, this study aims to examine the death ritual of Alevis living in Malatya within the framework of Alevi belief, system and Turkish culture and belief. Because it is known that Alevis and Bektashis living in Turkey are not homogeneous in terms of belief and culture. In order to compile death traditions in Alevi settlement areas, the death tradition of Malatya Alevis was examined from Alevi dedes and citizens by using observation and interview methods in Malatya center and districts.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessHalk Bilimi (Folklor)FolkloreMaster Thesis178837891