BECEL, AYŞE2024-03-112024-03-112021BECEL, A.(2021). Sabahattin Ali'nin yapıtlarında söz varlığı, kök değerler ve çocuk, İnönü Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü / Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı / Türkçe.https://hdl.handle.net/11616/88181Sabahattin Ali'nin roman ve hikâyelerindeki söz varlığı ögeleri ile işlenen kök değerleri belirlemek ve çocuk olgusunun yapıtlara nasıl yansıdığını ortaya koymayı amaçlayan bu çalışma nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini Sabahattin Ali'nin yapıtları, örneklemini ise yazara ait üç roman ve altmış hikâye oluşturmaktadır. Yapıtlar kronolojik sırayla incelenmiş, alıntılar da bu sıralamayla sunulmuştur. Yapıtların dilde sadeleşme çabalarının benimsendiği ancak Doğu kökenli sözcüklerin egemenliğini sürdürdüğü yıllarda kaleme alınmış olmasına karşın oldukça sade bir dille yazdığı belirlenmiştir. Yapıtların deyimler ve ikilemeler yönünden zengin olması yazarın halk dilini ustalıkla kullanmasından ileri gelmektedir. Söz varlığı ögelerini bütünleyeceği düşünülen eşdizimli yapılar aracılığıyla kök değerleri belirlemeye yönelik olarak yapılan incelemede çoğunluğu birleşik fiil olan çok sayıda eşdizimli yapı bulunmuştur. Ancak bu yapıların çokluğu, kök değerlerin işlenme durumuna yansımamıştır. Kök değerlerin eğitsel yarar sağlayacak düzeyde işlenmediği ortaya çıkmıştır. Yapılan incelemede yapıtların çoğunluğunda çocukların; olay örgüsünde herhangi bir işlevi olmayan, psikolojik özellikleri verilmeyen dekoratif unsur niteliğinde kişiler olmasına karşın, iki roman ve sekiz hikâyede sosyoekonomik açıdan zorda olan, haksızlıklar karşısında mücadele veren çocukların anlatıldığı belirlenmiştir. Bu çocuklar; gerekli eğitimi ve aile desteğini alamamış, sokakta varlık gösteren kişiler olarak betimlenmiştir. Yapıtlarda çocuk olgusuyla ilgili olarak dikkat çeken bir diğer özellik ise kız çocuklarının oyun çağında olmalarına karşın evliliği bir sığınak olarak algılamaları dolayısıyla yaşadıkları talihsizliklerdir.This study, which aims to determine the vocabulary elements and core values in Sabahattin Ali's novels and stories, and reveal how the child phenomenon is reflected in the works, was carried out with document analysis, one of the qualitative research methods. The universe of the research consists of the works of Sabahattin Ali, and the sample consists of three novels and sixty stories belonging to the author. The works were examined in chronological order, and the quotations were presented in this order. It has been determined that the works were written in a very plain language even though they were written in the years when the efforts to simplify the language were adopted but the words of Eastern origin continued to dominate. The richness of the works in terms of idioms and reduplications is due to the author's skillful use of folk language. In the examination carried out to determine the core values through collocational structures, which are thought to complement the vocabulary elements, a large number of collocational structures, most of which are compound verbs, were found. However, the multiplicity of these structures was not reflected in the processing of the core values. It has been revealed that the core values are not processed at a level that will provide educational benefit. In the examination, it was determined that although the children in the majority of the works are decorative elements who do not have any function in the plot and whose psychological characteristics are not given, in two novels and eight stories, children who are in socioeconomic difficulties and who struggle against injustices are told. These children are depicted as people who have not received the necessary education and family support, and who have a presence on the street. Another remarkable feature regarding the phenomenon of children in the works is the misfortunes that girls experience due to perceiving marriage as a shelter, even though they are at the age of play.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessDoctoral Thesis