Malatya il merkezinde bulunan birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan ebe ve hemşirelerin meme kanseri erken tanı uygulamaları konusunda bilgi, tutum ve davranışları

Abstract

Bu araştırma birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan ebe ve hemşirelerin meme kanseri erken tanı uygulamalarına ilişkin bilgi, tutum ve davranışlarını saptamak amacıyla yapılmıştır. Bu araştırma Malatya'da bulunan 25 sağlık ocağında gerçekleştirilmiştir ve araştırmanın evrenini 235 ebe ve 127 hemşireyi içermektedir. Araştırmanın tipi kesitseldir. Verilerin toplanmasında 41 sorudan oluşan anket formu kullanılmış ve verilerin istatistiksel analizi SPSS 15.0 paket programı kullanılarak yapılmıştır. Bütün veriler sayı ve yüzde olarak alınmıştır. Verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde de ?Pearson Ki-Kare? testi kullanılmıştır. Araştırmaya katılan ebelerin yaş ortalamaları 35.8, hemşirelerin yaş ortalamaları 34.1 'dır. Bu grubun %51.7'si (n=187) ön lisans, %39.8'i (n=144) sağlık meslek lisesi, %8.5'i (n=31) de lisans mezunudur. Çalışmaya katılan ebe ve hemşirelerin %89.2'si (n=323) evlilerden oluşmakta, %93.7'si (n=312) ise 1 veya daha fazla çocuk sahibi olduklarını bildirmektedir. Araştırmaya katılanların KKMM uygulama oranı %56.1'i (n=203) olup, ebe ve hemşirelerin %15.5'i (n=56) bu uygulamayı düzenli, %40.6'sı (n=147) düzensiz olarak yapmaktayken %43.9'u (n=159) ise hiç yapmamaktadır. Araştırmaya katılanların yaklaşık 48 %'i (n=172) KKMM uygun tekniğini tam bilmekte, %42.3'ü (n=153) eksik bilmekte ve %10.2'si (n=37) ise bu yöntemi hiç bilmemektedir. Araştırmaya katılanlar arasında %40.3'ü (n=146) klinik meme muayenesi yaptırmış, %59.7'si (n=216) ise şimdiye kadar hiç klinik meme muayenesi yaptırmamıştır. Araştırma grubunun sadece %25.4'ü (n=92) mammografi çektirmiş, %74.6'sı (n=270) ise hiç mammografi çektirmemiştir. Meme kanserinin erken tanısı için oldukça önemli olan bu üç yöntemi birlikte uygulama oranı ise araştırmaya katılan ebe ve hemşirelerde sadece %13.8 (n=50)'dir. KKMM yapmayan ebe ve hemşirelerin %40.3'ü (n=64) ihmal nedeniyle, %32.7'si (n=52) unuttuğu için ve %27.0'si (n=43) ise meme kanseri için herhangi bir risk taşıdıklarına inanmadıkları için KKMM yapmadıklarını belirtmişlerdir. Klinik meme muayenesinden geçen ebe ve hemşirelerin %51.3'ü (n=75) herhangi bir meme hastalığının olmasına bağlı olarak, %42.5'i (n=62) ise erken tanı amaçlı olarak klinik meme muayenesine başvurduklarını belirtmişlerdir. Mammografi çektirmiş olan ebe ve hemşirelerin %55.4'ü (n=51) ise herhangi bir meme hastalığının olmasına bağlı olarak, %37.0'si (n=34) ise erken tanı amaçlı mammografi çektirdiklerini belirtmişlerdir. Araştırma sonucunda; ebe ve hemşirelerin meme kanseri erken tanı uygulama yöntemleri hakkında eksikliklerinin eğitimle desteklenmesi önerilmiştir.