ÖZET Yüksek Lisans Tezi Aspergillus niger Fermantasyonu ile Gıda(Kuru Kayısı) Artıklarında Sitrik Asit Üretimi Arzu Savaş İnönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı 42 + ix sayfa 2001 Danışman: Yrd. Doç. Dr. Fikret Keven Kayısı Malatya'nın ana tarım ürünüdür. Yıllık üretimi 60.000-80.000 tondur. Kuru kayısılar, fabrikalarda işlendikten sonra 1 80-200 ton ekonomik olmayan artık ürün oluşmaktadır. Çalışmada, kayısı artıklarından fermantasyon metodu kullanılarak sitrik asit üretilmiştir. Sitrik asit en genel ve doğal organik asittir. Sitrik asit limon, portakal, greyfurt gibi turunçgillerden üretilir. Aynı zamanda sitrik asit, bazı mikroorganizmalar tarafından fermantasyon ile de üretilir. Genellikle bu mikroorganizmalar küflerdir. Bu projede 72393 kodlu Aspergillus niger küfü kullanılmıştır. Kuru kayısı artıklarından alman 40 g. örnek, 500-ml erlenlere konularak 121 °C de 15 dakika steril edildi. İnolulasyon sonrası, 30°C deki çalkalamalı su banyosunda 10 gün inkübasyona bırakıldı. Başlangıç pH sı ve metanolun etkisi çalışıldı. Fermantasyon boyunca pH, şeker ve asit analizleri yapıldı. Sonuç olarak, sadece kükürtsüz kuru kayısı artıklarında ve başlangıç pH'sı 3.5 ve 4.0 da sitrik asit üretimi gözlendi. Fermantasyonda kullanılan metonol bu fungusun sitrik asit üretimini etkilememiştir. Verim; kükürtsüz (günkurusu) kuru kayısıda pH 3.50 da %10,25 ve pH 4.00 de % 12 olarak hesaplanmıştır. ANAHTAR KELİMELER : Sitrik asit, fermantasyon, kuru kayısı ( günkurusu) Aspergillus niger, uı
ABSTRACT M. Sc. Thesis CITRIC ACID PRODUCTION FROM FOOD (DRIED APRICOT) WASTE BY FERMENTATION USING Aspergillus niger Arzu Savaş Inonu University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Food Engineering 42 + ix page 2001 Supervisor: Ass. Prof. Dr. Fikret Keven In Malatya, main agriculture products are apricots. 60.000-80.000 tons dried apricots are produced annually. This dried apricots are processed in factories and 1 80- 200 tons dried apricot waste are formed per year which are noneconomical product. In this study citric acid was produced from dried apricot waste by using fermentation method. Citric acid are common and natural organic acid. Citric acid is produced from citrus fruits, such as; lemon, orange and grapefruit. Citric acid is also produced in fermentation process by using some microorganisms. Generally, these microorganisms are molds. Aspergillus niger 72393 was used in this project. 40 g dried apricot waste/500-ml erlenmeyer flask was sterilised at 121 °C for 15 minutes. After inoculation, they were incubated at 30°C on shaking incubater for 10 days. Effect of initial pH and methanol were studied. pH, residual sugar and acid were analysed during fermentation process. As a result, citric acid was obtained only in the unsulfured dried apricot waste at initial pH 3.5 and 4.0. Methanol did not effect on the citric acid producing ability of this molds. And also 10,25% recovery was obtained from pH 3.5 and 12% recovery was obtained from pH 4.0. KEY WORDS: Citric acid, fermentation, dried apricot(unsulfured) Aspergillus niger, IV