ÖZET Yüksek Lisans Tezi KARAKAYA BARAJINDA ÇEVRESEL KİRLİLİĞİN SAZAN BALIĞI (Cyprinus carpio) ÜZERİNE ETKİLERİNİN MEVSİMSEL OLARAK SAPTANMASI R.ELİF GÜLER İnönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı 56 + ix 2003 Danışman : Doç. Dr. Murat ÖZMEN Karakaya Baraj Gölünde sanayileşme sürecinin beraberinde getirdiği endüstriyel atık ve evsel kaynaklı kanalizasyon deşarjının yanı sıra, tarıma bağlı çevre kirliliği durumunun araştırılması için bir çalışma yürütüldü. Barajda yaşayan baskın bir balık türü olan sazan balığı {Cyprinus carpio) bu biyolojik izleme çalışması için seçildi. Araştırmada, sazan balıklarının farklı mevsimlerde toplanan örneklerinde beyin AChE ve karaciğer CaE, GST, LDH, AST ve ACP enzimlerinin aktivite değişimleri saptandı. Balık örnekleri baraj gölünün beş farklı istasyonundan avlandı. Böylece, hem istasyonlara hem de farklı mevsimlere bağlı olarak enzim aktivitesindeki değişimlerin saptanması amaçlandı. Veriler istatistiksel analizlere bağlı olarak varyans analizi ile karşılaştırıldı. Gruplar arasında istatistiksel olarak farklılık bulunup bulunmadığı saptandı. Böylece baraj gölündeki kirlilik ile enzim aktivitesi değişimleri arasındaki ilişki ortaya konuldu. Araştırma sonuçlarına göre, Karakaya barajında kirliliğin önemli düzeyde olduğu, özellikle Hasırcılar ve Boran istasyonlarında kirlilik düzeyinin önemli boyutta olduğu saptandı. Ayrıca, baraj gölünde Eğribük bölgesinin nisbeten daha temiz bir alan olduğu da belirlendi. ANAHTAR KELİMELER: Ekotoksikoloji, biyolojik izleme, sucul sistem, sazan balığı, enzim **
ABSTRACT MSc. Thesis THE DETERMINATION OF EFFECTS OF ENVIRONMENTAL POLLUTANTS VIA ATTRIBUTED TO SEASONAL CHANGES ON CARP, Cyprinus carpio LIVING IN KARAKAYA DAM LAKE R. Elif Güler Inonu University Graduate School of Natural And Applied Seienees Department of Biology 56 + ix 2003 Supervisor: Assoc.Prof.Dr. Murat ÖZMEN The effect of environmental pollution resulting from industralization around Karakaya Dam Lake and domestic sevage and agricultural activities was investigated. The dominant fish species Cyprinus carp/o,living in dam lake, was selected for these biomonitoring study. Brain, AChE and hepatic CaE, LDH, AST, ACP, GST activities were determined for carp collected at different seasons. Fish samples were captured from five different locations of the dam lake. Our aim was to determine both seasonal variations and differences in the locations on the enzyme activities of carp. Our results were compared by analysis of variance (ANOVA) test to determine statistical differences between different locations in the same seasons or between same locations in the different seasons. Results show that, Karakaya Dam Lake is highly polluted especially in Hasırcılar and Boran areas were the level of pollution was determined to be significantly higher compared to other two areas. The area called Eğribük was the least polluted of all. KEYWORDS: Ecotoxicology, Biomonitoring, Aquatic system, Carp, Enzyme 111