Cahiliye araplarında bazı iyi ahlâk örnekleri ve sebepleri üzerine bir değerlendirme

Abstract

Bu makalede İslam öncesi Hicaz Araplarının sergilemiş oldukları bazı iyi davranışlar incelenmiştir. Cahiliye Arapları, cömertlik, ahde vefa, dürüstlük ve diğer bazı iyi özellikleri yüceltmiş, bunlara sahip olan insanları övmüşlerdir. Kabileler arası rekabet söz konusu olduğunda bu tür davranışları sergileyen ya da bu davranışlarla ön plana çıkmış bireylerin varlığı onlar için övünç kaynağı olmuştur. Cahiliye döneminin en önemli kültürel unsuru olan şiirde bu tür övgüler ve hatta iyi özelliklerin rakip kabilelerde bulunmadığına dair yergiler önemli yer tutmaktadır. Cahiliye Araplarının bu davranışları sergilerken çoğunlukla kabile ve birey şanını duyurmak, başkalarına karşı üstünlük kurmak gibi psiko-sosyal gerekçeler motivasyon kaynağı olmuştur. Bu davranışların yaygınlığı tıpkı kötü hasletlerin yaygınlığı gibi tek tek değerlendirilmelidir. Çünkü bu davranışların o dönem insanlarının tamamının ortak özelliği olduğunu söylemek mümkün değildir.