Türk-israil krizlerinin türk medyasında temsil örneklerinin faırclough’ın söylem analizi ile okunması

Abstract

Ulus devletlerin büyük bölümünün kurucu miti, homojen bir ulus yaratma ve mevcut topraklar ile iktidarı bu yolla koruma kaygısı olarak ortaya çıkmaktadır. Sözü edilen koruma ve/veya korunma pratikleri dahlinde en çok öne çıkan olgu ise; ulus devlet misyonu çerçevesinde, ulusal-milli değerlerimizi üzerinden tanımladığımız uluslararası ötekilerimiz ve bu ötekilere dair, ulusal tüm araçlarla aldığımız önlem ile ürettiğimiz pratiklerdir. Medya ise, toplumları inandırmada çağın en büyük gücü olarak ön plana çıkmaktadır. Bu bağlamda, tezin temel kaygısı da, ‘dördüncü güçten birinci güce’ uzanan bir sıfatlandırma çerçevesinde tartışmalara konu olan medyanın, ulusal ve uluslararası kaygı ile çıkarlar ekseninde nasıl ve ne ölçüde işlevsel hale gelebildiğini, Türkiye’de belirginleşen bir örnek olay üzerinden ortaya koyabilmeye yönelmiştir.

Söz konusu yaklaşım; belirli olaylar, konular ve muhataplar üzerinden belirginleşen örneklerle ortaya konulabilmektedir. Örneğin; Türk medyasında bu anlamda öne çıkan konulardan biri de, ilgili medya pratiklerinde açıkça izlenen, ‘İsrail devletine bakış’ dinamiğidir. Bu tez, İsrail devletine bakışa dair, farklı genel yayın politikalarına sahip medya organlarında, ortaya çıkan görüş ve dolayısıyla medya metinlerinde temsil farklılığının, özellikle uluslararası kriz dönemlerinde belirginleşen yayımlarda daha net anlaşılabileceği kanaatinden yola çıkılarak yazılmıştır. Tezin içeriğini oluşturmak için, iktidar miti, dini ve sosyal yargılar üzerinden üretilen yorumlar değerlendirmeye alınmaktadır. Bu çerçevede, Türk basınının İsrail yargısı çeşitli gazeteler ele alınarak, ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda, Türkiye ve İsrail arasında 2009-2010 yılları arasında şekillenen kriz maddeleri ele alınarak incelenmiştir. İncelenen gazeteler, Hürriyet ve Cumhuriyet, gazeteleri olmakta, bu gazetelerin her biri; dönemin farklı genel yayın politikalarına sahip gazeteleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Gazetelerin ilk sayfalarındaki haberlerin başlıkları ele alınmış, örneklemler, genel amaçsal söylem analizine uygun şekilde incelenmiştir. İnceleme, ‘Söylem bir mücadele alanıdır’ diyen Dilbilim Profesörü Norman Fairclough’un geliştirdiği, eleştirel söylem analizi yöntemine başvurularak yapılmıştır. Amaç, başlıklarda seçilen kelimelerin, metnin üreticisi basın-yayın kurumunun kullandığı dilin, iktidarla ilişkisini, ideolojik zeminini, dini bakış açısını ve hedef kitlesine karşı nasıl ortaya koyduğunu yansıtmaya yöneliktir.