Geride bıraktığımız son yüzyıl içinde, Türkiye, sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasal hayatın her alanında, görece hızlı bir dönüşüme sahne olmuştur. Bu dönüşüm, daha önce toplum tarafından sorgusuz referans olarak kabul edilen birçok yapının değişmesine neden olmuş; toplum için önemli olan birçok sosyal ve geleneksel kurum, yerini modern devletin örgütlediği hukuki yapılara bırakmıştır. Bu dönüşüm mekânsal olarak kentten kıra doğru olmuştur. Bir başka ifade ile modern devlet belirlediği birçok enstrüman ile tertiplediği dönüşümü kentlerde kitlesel olarak gerçekleştirmeye başlamıştır. Bu bakımdan Türkiye'de 'kentleşme' ve 'kentlileşme' kavramları neredeyse, 'batılılaşma', ve 'modernleşme' kavramlarına denk anlamlara gelmektedir. Ülke tarihine bakıldığında, 1900'lü yılların ortalarına doğru değişik nedenlere bağlı olarak kırları terk eden kitleler, kentlerin farklı mekânlarında birikmiştir. Özellikle büyük kentlerin bazı mekânları, uzun süreler kırsal hayatın içinden doğmuş bir takım sosyal ve kültürel kurumun etkili olduğu alanlara dönüşmüştür. Bu mekânları paylaşan topluluklar zamanla, kentin diğer mekânları ile kurdukları münasebetlerin de etkisiyle, kırda daha kapsamlı işlevlere sahip bazı sosyal ve kültürel kurumları, kentte yeniden tanımlayıp; işlevlerini dar bir çerçeveye indirgemişlerdir. Kırda sosyal düzeni belirleyici işleve sahip Alevilik kurumları, kentleşme ile birlikte yerini modern hukuki kurumlara bırakmaya başlamıştır. Kırda sahip oldukları sosyal, kültürel ve ekonomik statüleri, kent mekânlarında zayıflayan bu kurumlar, nerdeyse sadece dini işlevleri olan kurumlara dönüşmüştür. Bu çalışma, bu türden sosyolojik bir süreci, nüfusun büyük bir çoğunluğu Sünni bir itikata sahip olan Elazığ şehrinde, Tunceli'den göç etmiş Aleviler 'in yoğun bir şekilde yaşadığı Yıldızbağları Mahallesi'nde ortaya koymaktadır. Yıldızbağları Mahallesi örneğinde, genelde kentleşmenin Alevilik kurumlarında meydana getirdiği değişiklikler, özelde ise şehrin genelinden farklı sosyolojik özelliklere sahip bir mahallenin sosyal, siyasal, ekonomik, kültürel unsurları ve kentin diğer mekânları ile münasebetleri, bir analize tabi tutulmuştur. Kentleşme ile birlikte, mahallenin bu özelliklerini anlamak, genel olarak 'Alevilik' ve 'siyasal Alevilik' kavramları ile ilgili önemli bulgular sunacaktır.
In the last one and half century, Turkey has undergone a tremendous transformation in every aspect of social, cultural, economic and political life. This transformation led to change in many structures which were formerly adopted unquestioned and many social and traditional institutions that were seen as important in public replaced by legal structures organized by modern state. This transformation spatially took place in the direction of urban to rural. In another word, modern state began to implement this transformation by employing many instruments massively in cities. In this sense, the terms 'urbanization' and 'urbanizing' come to mean 'modernization' and 'westernization' in Turkey. Begin with 1950'es masses started to leave rural due to various reasons and congregated in different urban areas. Especially some districts in big cities became areas where many social and cultural institutions born in rural life functioned effectively for a long time. People who shared these places, as a result of networks built with other districts, redefined these structures, which had extensive functions in rural, and reduced their functions into a narrow frame in urban. The Alevi institutions that arranged the social order in the rural began to be replaced by modern legal institutions with the process of urbanization. The social, cultural and economic statuses these institutions had in rural began to weaken in urban, and they turned almost solely into religious ones. This study analyses a similar process in Yıldızbağlar neighborhood, which was densely populated by Alevis who have been migrated from Tunceli, of Elazığ, a city that mostly dwelled by believers of Sunni faith. In this case study of Yıldızbağları neighborhood, the changing effects of the urbanization on the Alevi institutions in general, and the social, political, economic and cultural elements of a neighborhood that occupies quite a distinct place, in terms of sociological aspects, as well as their networks with other neighborhoods, in particular are tried to be tracked. Understanding these aspects of this neighborhood together with urbanization will provide important insights about concepts of 'Alevism' and 'political Alevism.'
