Teori temelli verilen diyabet yönetimi eğitiminin diyabetli okul çocuklarının kan glikoz düzeylerine ve yaşam kalitelerine etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırma, diyabetli okul çocuklarına hastalığın yönetimi konusunda verilen teori temelli eğitimin çocukların kan glikozu düzeyine ve yaşam kalitesine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Materyal Metot: Araştırma öntest- sontest kontrol gruplu deneme modelinde yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Gaziantep Üniversitesi Şahinbey Eğitim Araştırma Hastanesi ve Avukat Cengiz Gökçek Devlet Hastanesi çocuk endokrin polikliniğinde kayıtlı 8-12 yaş 128 Tip 1 diyabetli çocuk oluşturmuştur. Evrenin tamamının araştırmaya alınması planlandığından örneklem büyüklüğü belirlenmemiştir. Evren listelenerek, tek sayılar deney, çift sayılar kontrol grubuna alınmıştır. Çocuklardan 62 deney, 64 kontrol grubunda olmak üzere örneklem oluşturulmuştur. Deney grubundan 1 çocuk yurt dışına taşındığından değerlendirmeye alınamamıştır. Veriler Haziran-Kasım 2018 tarihleri arasında toplanmış, verilerin toplanmasında Tanıtıcı Anket Formu, Diabetes Mellitus'lu Çocuklarda Yaşam Kalitesi Ölçeği Çocuk ve Ebeveyn Formu, Metabolik Kontrol Formu kullanılmıştır. Deney grubundaki çocuklar yaşlarına (8,9,10 ve 11,12) göre 8-12 kişilik 7 gruba ayrılmış, her gruba 4 günlük eğitim uygulanmıştır. Kontrol grubundaki çocuklara eğitim yapılmamıştır. Verilerin analizinde sayı, yüzdelik, ortalama, ki-kare, bağımlı gruplarda t testi, bağımsız gruplarda t testi kullanılmıştır. Bulgular: Son test ölçümlerinde; Deney grubu Diabetes Mellitus'lu Çocuklarda Yaşam Kalitesi Ölçeği Çocuk Formu toplam puan ortalaması 73.3±10.8, Ebeveyn Formu toplam puan ortalaması 67.8±11.4; Kontrol grubu Diabetes Mellitus'lu Çocuklarda Yaşam Kalitesi Ölçeği Çocuk Formu toplam puan ortalaması 52.3±10.4, Ebeveyn Formu toplam puan ortalaması 47.6±11.4'dür. Gruplar arasındaki farkların istatistiksel olarak önemli olduğu saptanmıştır (p=0.000). Deney grubu HbA1c düzeyleri ortalaması 8.80±1.9; Kontrol grubu HbA1c düzeyleri ortalaması 8.9±2.0'dır. Gruplar arasındaki farkların istatistiksel olarak önemli olmadığı saptanmıştır (p=0.793). Sonuç: Tip 1 diyabetli çocuklara verilen teori temelli eğitim, hastaların yaşam kalitelerini arttırmış, HbA1c düzeylerinde azalma sağlamıştır. Anahtar kelimeler: Hasta Eğitimi, Diabetes Mellitus Tip 1, Yaşam Kalitesi, Hemşirelik, Kan Glikozu

Aim: This study was conducted to find out effects of disease management education given to school children with diabetes on children's blood glucose levels and quality of life. Material Method: The study had a trial model with pre and post-test control group. Study universe consisted of 128 type-1 diabetes children aged between 8 and 12 registered to pediatric endocrinology polyclinic of Gaziantep University Şahinbey Education and Research Hospital and Avukat Cengiz Gökçek State Hospital. The universe was listed and odd numbers were included in experimental group and even numbers in control group, with 62 children in experimental and 64 in control group as the sample. Data were collected between June and November 2018 with Personal Information Form, Quality of Life Scale in Children with Diabetes Mellitus Child and Parent Form and Metabolic Control Form. Experimental group was divided into 7 groups of 8-12 children based on age (8,9,10 and 11,12) and given 4-day-long education. Numbers, percentages, averages, Chi-square, dependent and independent groups t-test were used in data analysis. Results: In post-test measurements of Quality of Life Scale, total score average was 73.3±10.8 for child and 67.8±11.4 for parent form in experimental group and 52.3±10.4 for child and 47.6±11.4 for parent form in control group. Differences between groups were statistically significant (p=0.000). Average HbA1c levels were 8.80±1.9 for experimental and 8.9±2.0 for control group and difference was not statistically significant (p=0.793). Conclusion: Theory based education given to children with Type 1 diabetes increased patients' quality of life and decreased HbA1c levels. Key Words: Patient education, Diabetes Mellitus Type 1, Quality of life, Nursing, Blood Glucose