Amaç: Bu tezin amacı Türkiye'de endemik bir tür olan Hypericum thymopsis türünün morfolojik özelliklerinin, bazı fenolik bileşiklerinin, antioksidan kapasitesinin ve uçucu yağ kompozisyonunun belirlenmesidir. Materyal ve Metot: Bitki materyalleri gerçekleştirilen arazi çalışmaları ile toplanmıştır. Morfolojik çalışmalar örnekler üzerinde karakter analizleri ve ölçümler ile yapılmıştır. Antioksidan aktivitelerin belirlenmesinde DPPH ve ABTS yöntemleri kullanılmıştır. Fenolik bileşiklerin belirlenmesi HPLC analiz yöntemi ile yapılmıştır. Uçucu yağ analizi 3 farklı popülasyona ait örnekler üzerinde, GC/MS analiz yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Bulgular: Morfolojik incelemelerde bazı popülasyona ait örneklerin türün betimine göre gövdesinin daha uzun (15-20 cm), yapraktaki şeffaf gland sayısının daha fazla (c.50), sepalinin daha büyük (2-2.5 x 1 mm) ve sepal gland sayısının daha fazla (8 adet) olduğu gibi farklılıklar tespit edilmiştir. Örneklerinin IC50 değerleri incelendiğinde, DPPH yönteminde en yüksek antioksidan etkiyi çiçek ekstreleri göstermiştir. ABTS yönteminde en güçlü radikal süpürme kapasitesini TA3004 nolu örneğin yaprak ekstresi göstermiştir (87.42 μg/ml). Ana bileşenler α-Pinen, Spatulenol ve Limonen olarak belirlenmiştir. Bitkinin yaprak ekstresinde 7.040 mg/kg rutin, 4.463 mg/kg quersetin, çiçek ekstresinde ise 1.992 mg/kg hiperisin, 11.213 mg/kg rutin ve 4.250 mg/kg kersetin olduğu saptanmıştır. Sonuç: Morfolojik farklılıklar türün betiminin genişletilmiş sınırları içinde değerlendirilmiştir. Hypericum thymopsis türün antioksidan özelliği ilk kez bu çalışma ile ortaya konulmuştur. Uçucu yağ analizi ile türün farklı kemotipleri belirlenmiştir. Ayrıca örneklerin içerdiği bazı fenolik madde miktarları tayin edilmiştir.
Aim: The aim of this thesis is determination of morphological properties, essential oil composition, antioxidant capacity and some phenolic compounds of the Hypericum thymopsis which is endemic in Turkey. Material and Method: Plant materials were collected during the field studies. Morphological studies are made by character analysis and measurements on samples. DPPH and ABTS methods were used to determine the antioxidant activities. Phenolic compounds are determined by HPLC analysis method. Essential oil analysis is performed by GC/MS analysis method on the samples of three different populations. Results: The specimens belonging to some population shows differences such as; longer stem length (15-20 cm), more translucent glands number in the leaf (c.50), larger sepals (2-2.5 x 1 mm) and the more sepal gland number (8 gland) in morphological examination. The highest antioxidant effect is showed by floral extracts in the DPPH method, according to IC50 values in the examined samples. The most powerful radical scavenging capacity in the ABTS method is showed by leaf extract of sample TA3004 (87.42 μg/ml). The major components are determined as α-Pinene, Spathulenol and Limonene. In leaf extract 7.040 mg/kg routine, 4.463 mg/kg quersetin, in floral extract 1.992 mg/kg hyperisin, 11.213 mg/kg routine and 4.250 mg/kg quercetin is determined. Conclusion: Morphological differences are evaluated within the extended circumscribe of the description of the species. The antioxidant properties of Hypericum thymopsis is given first time in this study. Different chemotypes of species are determined with essential oil analysis. In addition, some phenolic contents of the samples are determined.
