Atıksu sistemlerinde zamanla çökme, ters eğim, tıkanma, yanlış bina bağlantısı, yağlanma, çatlak vb. arızalar meydana gelmektedir. Bu arızalar, fiziksel, işletme ve çevresel gibi farklı faktörlere bağlı olarak oluşmaktadır. Özellikle eski sistemlerde sürekli meydana gelen arızalar sonucu sokakta sürekli bakım onarım çalışmalarının yapılmasına neden olmaktadır. Bu arızaların sıklığı sistemin işletme maliyetini arttırmakta ve normal işletme koşullarını bozmaktadır. Bu nedenle atıksu sistemlerinde tüm faktörler aynı anda göz önüne alınarak riskli bölgeler belirlenmeli ve rehabilitasyon programı oluşturulmalıdır. Bu çalışmada, çoklu ölçütlü yöntemler uygulanarak atıksu sistemlerinde rehabilitasyon için öncelikli bölgelerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Faktörlerin ağırlık katsayılarının belirlenmesinde ENTROPI yöntemi uygulanmıştır. ENTROPI yöntemi sonuçlarına göre, en yüksek ağırlık katsayısı 0.121 ile ters eğim oranı için edilirken en düşük değer 0.0007 boru derinliği değişkeni için hesaplanmıştır. Ağırlık katsayıları ve saha verileri dikkate alınarak, ELECTRE, MAUT, TOPSIS ve PROMETHEE yöntemleri kullanılarak riskli ve rehabilitasyonda öncelikli bölgeler belirlenmiştir. Bunun için Çalışma kapsamında 19 mahalle ve bu mahalleleri oluşturan 52 kritik sokak belirlenerek 28 parametre göz önünde bulundurulmuştur. Bu dört farklı yöntem kullanılarak yapılan hesaplamalara göre bölgeler riski en yüksek olan mahalleden düşük risk taşıyan mahallelere doğru sıralanmaktadır. Her dört yöntemin risk önceliklendirmesi sonuçlarına göre genelde benzer bölgelerin riskli olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada elde edilen sonuçların özellikle eski ve sürekli arıza üreten atıksu sistemlerine sahip Su İdarileri için atıksu sistemlerinin yönetilmesi, rehabilitasyon önceliğinin belirlenmesi açısından referans oluşturacağı düşünülmektedir.
In wastewater systems, the different types of failures such as collapse, reverse slope, clogging, incorrect building connection, lubrication, cracks and so on occur. These failures are caused by different factors such as physical, operational and environmental factors. Failures that occur constantly in older systems, cause continuous maintenance and repair work in the street. The frequency of these failures increases the operating cost of the system and disrupts normal operating conditions. For this reason, considering all factors at the same time in the wastewater systems, risky areas should be determined and a rehabilitation program should be established. In this study, it is aimed to determine priority areas for rehabilitation in wastewater systems by applying multi-criteria methods. The ENTROPI method is applied to determine the weight coefficients of the factors. According to the results of the ENTROPI method, the highest weight coefficient is for the reverse slope ratio with 0.121, while the lowest value is calculated for the pipe depth variation with 0.0007. Considering the weight coefficients and field data, priority areas in risky and rehabilitation were determined using the methods of ELECTRE, MAUT, TOPSIS and PROMETHEE. For this, in the field of application, 19 regions and 52 critical streets were determined and 28 parameters were considered. According to the calculations made using these four different methods, the regions are ordered from the region with the highest risk to the region with the lowest risk. According to the results of the risk prioritization of all four methods, it is generally determined that similar areas are risky. It is considered that the results obtained in the study will be used as a reference in terms of determining the priority of rehabilitation for wastewater systems for Water Authorities having wastewater systems which produce old and continuous failure.
