Cumhuriyet halk partisi'nde nevi şahsına münhasır bir muhalif grup: Otuzbeşler

Abstract

Öz:Atatürk'ün 10 Kasım 1938'de ölümünden sonra İsmet İnönü'nün Cumhurbaşkanlığına ve CHP Genel Başkanlığına seçilmesi hem Türk siyasal yaşamı açısından hem de CHP açısından yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. İkinci Dünya Savaşı 'mn etkisi altında geçen ve Milli Şef dönemi olarak da bilinen bu dönem, Mayıs 1950 'ye kadar devam etmiştir. inönü döneminin kuşkusuz en önemli gelişmesi Türkiye 'de çok partili siyasal yaşama geçilmesidir. Bu süreçte Demokrat Parti gibi yeni siyasal partiler kurulmuş ve iktidar-muhalefet ilişkileri yeni bir çehreye bürünmüştür. Aynı dönemde CHP, kendi içinde de birtakım çatışmalara ve çekişmelere sahne olmuştur. Ağustos 1947'de Başbakan Recep Peker'e karşı Nihat Erim önderliğinde ortaya çıkdn Otuzbeşler hareketi bunun en önemli örneğidir. Söz konusu çatışmanın özü tek-parti zihniyeti ile demokratik zihniyet arasındaki mücadeleye dayanmaktadır. Bu bağlamda Otuzbeşler hareketinin, çok partili siyasal yaşama geçiş sürecinde CHP'deki değişimi tetikleyen unsurlardan birisi olduğunu söylemek mümkündür.

Abstract:After the death of Atatürk on 10th November 1938, Ismet Inonu was elected as the President of Turkish Republic and the Head of the Republican People's Party.Thus a new era began not only for Turkish political scene but also for Republican People's Party. This era, which is also known as the "National Leader Era", was under the influence of the Second World War and lasted until May 1950. The most significant progress of the Inonu 's era is the transition to multi-party system in Turkey. In this period new political parties such as Democratic Party were established and power-opposition relations turned into a new aspect. In the same period, Republican People's Party witnessed various conflicts and arguments in its own right. In August 1947, the Thirtyfives movement which had emerged under the leadership of Nihat Erim against to Prime Minister Recep Peker is the most significant example of these conflicts. The conflict basically depends on the dispute between the single-party system and democratic mentality. In this context, it's possible to claim that the Thirtyfives movement is one of the accelerator factors in the variation of Republican People's Party in the transition period to the multiparty system.