Damnum ınıurıa datum’da ınıurıa ve culpa ilişkisi

Abstract

Damnum iniuria datum which deals with the wrongful damage of things is a delict regulated under Lex Aquilia. According to this act, the conditions of liability were stated as damage (damnum), act caused damage and wrongfulness (iniuiria). However, the issue of the fault of the wrongdoer was not dealt with by that act. On the other hand, it is noticed that the concept of fault (culpa) was sometimes used together with the concept of wrongfulness (iniuria) or on its own in the texts which mentioned damnum iniuira datum of the Institutiones of Gaius and Digesta. Therefore, in this article, the texts which referred to the concepts of culpa and iniuira together will be examined to understand the relationship between these two concepts. Then the texts which discussed the concept of culpa on its own will be examined to understand whether the culpa was recognized as a condition for the Aquilian liability and to define the scope of the concept of culpa

Damnum iniuria datum, hukuka aykırı olarak mala verilen zararı ele alan ve Lex Aquilia’da düzenlenmiş bir haksız fiildir. Bu düzenlemeye göre söz konusu haksız fiilden sorumluluğun unsurları: zarar (damnum), zarar veren eylem ve hukuka aykırılık (iniuiria) olarak belirtilmiştir. Ancak söz konusu düzenlemede failin kusurlu olup olmaması hususuna değinilmemiştir. Gaius’un Institutiones’inde ve Digesta’nın damnum iniuira datum’dan söz eden metinlerinde ise kusur (culpa) kavramının, kimi zaman hukuka aykırılık (iniuria) kavramı ile birlikte kimi zaman da hukuk aykırılık (iniuria) kavramından bağımsız olarak kullanılmış olduğu dikkat çekmektedir. O nedenle çalışmamızda öncelikle culpa ile iniuira kavramlarını birlikte ele alan metinler incelenecek ve iki kavram arasındaki ilişki anlaşılmaya çalışılacaktır. Ardından tek başına culpa (kusur) kavramını ele alan metinler incelenerek, Lex Aquilia kapsamındaki haksız fiilden sorumluluk bakımından culpa’nın (kusur) bir unsur olarak tanınıp tanınmadığı araştırılacak ve culpa (kusur) kavramının kapsamı belirlenmeye çalışılacaktır.