Makale Batı’daki anayasacılık hareketinden yola çıkarak yeni
yapılması düşünülen anayasa çalışmalarına bir katkı sağlamak amacıyla
kaleme alınmıştır. Birinci bölümde Avrupa ve Amerika’da tarihi süreç
içerisinde gelişen “institutio” ile “constitutio” anayasa kavramları
üzerinde durulmuştur. Bu kavramlardan yola çıkarak 82 Anayasası’nın
“institutio” tasavvuruna uygun olarak devlet, hikmet-i hükümet ve otorite
odaklı bir anayasal düzeni tesis ettiği, artık bu miadını doldurmuş
“modern (ulus) devlet” kaynaklı klasik yaklaşımın terk edilmesi gerektiği
tavsiye edilmektedir. Bunun yerine hürriyet, insan ve hukuk merkezli post
modern anayasa tasavvurunu temsil eden “constitutio” modeline geçilmesi
önerilmektedir. İkinci bölümde ise teklif edilen bu yeni anayasa
telakkisine örnek teşkil edecek bir çalışma özelliği taşıyan Turgut Özal
Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Taslağının üzerinde durulmuştur.
Burada taslağın bütünü değil, öneminden dolayı sadece ilk beş maddesi
incelemenin konusu yapılmıştır.
Based on the western constitutional tradition, this paper aims at
making a contribution to the process of drafting a new constitution in
Turkey. In the first part, the historical development of “institutio” and
“constitutio” models of constitution in Europe and America is analyzed.
On the basis of these two notions, the opinion is held that the Turkish
Constitution of 1982 followed the “institutio” model to establish a state-
“reason of state”-and authority-centered constitutional system. Therefore
this paper argues for dropping off of this form of obsolete classic “modern
(national) state”. Instead of “institutio” model, it calls for accepting a
freedom-human being- and law-centered postmodern constitution model.
In the second part, to serve as an example for a new constitution concept
the Constitution Draft prepared by the Law School of Turgut Özal
University is explained. For the purposes of this article, only the first five
articles are elucidated.
