MALATYA DEMİR ÇAĞI ARAŞTIRMALARI 2018

Abstract

Öz:2017 yılında başlatılan arkeolojik yüzey araştırmasının devamı niteliğindeki 2018 arkeolojik yüzey araştırması, Malatya İli, Yeşilyurt ve Battalgazi İlçelerinde, jeomorfolojik anlamda farklılık gösteren iki bölgede, Malatya Ovası ve Malatya Dağlarını içine alan saha üzerinde yürütülmüştür. Malatya Ovası’nda yürütülen araştırmalar sırasında kısmen Karakaya Baraj suları altında kalan Alibey Höyük, Tohma Havzası’nda Pınarkolu-Sivri Tepe Mevkii, Kürdonun Bükü Höyük, Avşaroğlu Nekropol Alanı, Sultansuyu Havzası üzerinde Örentepe Höyük ve Tepecik Mevkii’nde Demir Çağı’nın her üç döneminin de temsil edildiği seramik parçaları bulunmuştur. Araştırmanın ikinci bölümünü oluşturan Malatya Dağları yüzey araştırması, deniz seviyesinden yaklaşık 1400-2000 m yükseklikte yer alan ve halen günümüzde yayla kültürleri tarafından kullanılan sahada gerçekleştirilmiştir. Araştırmalar sırasında Erken Demir Çağı ve Orta Demir Çağı’nda yoğun olarak kullanıldığını düşündüğümüz altı arkeolojik alanda savunma yapıları ve seramik parçaları tespit edilmiştir. Beypınar Tepe, Kilise Tepe, Seyituşağı Kale Arkeolojik Alanı, Meydan Kalesi, Cihan Kalesi ve Aşağıköy/Kalebaşı arkeolojik alanları, Demir Çağı’nda Doğu Anadolu Bölgesi’nde sıklıkla kullanılan, doğal sarp kayalık alanların, taş örgü duvarlarla birleştirilmesiyle oluşturulan savunma amaçlı yerleşimlerin birer tipik örneği durumundadır. Malatya Dağları üzerinde, herhangi bir mimari kalıntı gözlemlenemeyen, yayla kültürleri tarafından kutsal kabul edilen Üçgöze/Ziyaret Tepe Mevkii’nde Demir Çağı seramik formunu yansıtan seramik parçası bulunmuştur. Malatya Dağları ve Malatya Ovası üzerinde tespit edilen arkeolojik alanlardaki seramikler, Yukarı ve Aşağı Fırat Havzası, Yukarı Dicle Bölgesi, Kuzeydoğu ve Orta Anadolu, Suriye ve Kuzey Mezopotamya’da yürütülen kazılar ve yüzey araştırmalarından toplanan seramikler ile karşılaştırılmış ve bölgeler arası etkileşimi ortaya koyan önemli sonuçlar elde edilmiştir.

Öz:Archaeological survey in 2018 which can be considered as a continuation to the archaeological survey in 2017 is conducted on Malatya Province’s Yeşilyurt and Battalgazi districts, an area which two regions have differences in regards to geomorphology: Malatya Plains and Malatya Mountains. During the research conducted on Malatya Plains, ceramic sherds which are representing all three periods of Iron Age are found on Alibey Höyük which became partially submerged under Karakaya Dam waters; Pınarkolu-Sivri Tepe Area, Kürdonun Bükü Höyük, Avşaroğlu Necropolis Site in Tohma Basin; Örentepe Höyük in Sultansuyu Basin and Tepecik Area. Survey on Malatya Mountains which is the second part of the research is conducted on the area located 1400-2000 meters above sea level which is still actively used today by highland cultures. During the research, defense structures and ceramic sherds which are considered to be largely used during Early Iron Age and Middle Iron Age have been identified from the six archaeological site. Each of the Beypınar Tepe, Kilise Tepe, Seyituşağı Kale Archaeological Site, Meydan Kalesi, Cihan Kalesi and Aşağıköy/Kalebaşı archaeological sites are considered to be typical examples of defensive purpose settlements constructed by combining natural steep cliffs with stone build walls which are largely used in East Anatolian Region in Iron Age. In Üçgöze/Ziyaret Tepe area located upon Malatya Mountains where no archaeological structure are present and highland cultures enshrining the area; a ceramic sherd which is reflecting the Iron Age ceramic form is found. Ceramics identified in archaeological sites on Malatya Mountains and Malatya Plain is compared with ceramics collected from systematic archaeological excavations and surveys conducted in Upper and Lower Euphrates Basin, Upper Tigris Region, Northeastern and Central Anatolia, Syria and Northern Mesopotamia, and significant results were obtained which are revealing interregional interaction.