Abstract:
D vitamini eksikliği ve insülin direnci arasındaki ilişki son yılların dikkat çeken bir konusu olmuştur. Akut ve kronik intravenöz 1,25 dihidroksikolekalsiferol tedavisinin diyaliz hastalarında insülin direncini düzelttiği bildirilmiştir. Maalesef bu zamana kadar diyaliz hastalarında D vitaminin etkileri hakkında yapılan çalışmalarda sadece aktif 1,25-(OH)2D3 ürünleri kullanılmıştır. Bu çalışmanın amacı, periton diyalizi yapılan diyabeti olmayan hastalarda serum 25(OH)D3 düzeyleri ile insülin direnci arasındaki ilişkiyi değerlendirmektir. Gereç ve yöntem: 58 diyabetik olmayan periton diyalizi hastası ile yaş, cinsiyet ve vücut kitle indeksleri uyumlu 25 sağlıklı kontrol grubunda prospektif gözlemsel kohort çalışması yapıldı. İnsülin direnci açlık insülin ve açlık glikoz değerleri kullanılarak Homeostasis Model assesment model (HOMA-IR) formulü ile hesaplandı. 25(OH)D3 düzeyinin 15 ng/ml veya altında olması D vitamini eksikliği olarak tanımlandı. Bulgular: 58 periton diyalizi hastanın 28'i erkek, 30'u kadındı (sırasıyla %48,3 ve %51,7). Kontrol grubu 25 sağlıklı gönüllüden oluşuyordu, bunların 16'sı erkek, 9'u kadındı (sırasıyla %64 ve %36). Periton diyalizi hastalarının ortalama HOMA-IR indeksi kontrol grubuna göre daha yüksekti. Hastaların HOMA-IR indeksi 3,6±3,96 kontrol grubunun HOMA-IR indeksi 1,7±1,9 idi (p<0.05). Periton diyalizi hastalarının D vitamini düzeyi kontrol grubuna daha düşüktü. Hastaların D vitamini düzeyi 20,6±18,6 ng/mL, kontrol grubunun ise 27,5±9,3 ng/mL idi (p0.05). 28 periton diyaliz hastasında (%48,3) D vitamini eksikliği vardı (ortalama 25(OH)D3 düzeyleri 7,2±3,1 ng/mL ). 30 hastada (%51,7) D vitamini düzeyi 15ng/ml'nin üzerindeydi (ortalama 33,2±18,3 ng/mL). D vitamini eksikliği olan periton diyalizi hastalarında ortalama HOMA-IR değeri, D vitamini düzeyi 15ng/ml'nin üzerinde olan hastalara göre önemli oranda daha yüksekti. D vitamini eksikliği olan hastalarda ortalama HOMA-IR indeksi 5,2±4,7 D vitamini 15ng/ml'nin üzerinde olan hastalarda HOMA-IR indeksi ise 2,1±2,3 idi (p0.05). D vitamini eksikliği olan 28 hastanın 25'i (% 89,2) ve D vitamini düzeyi 15ng/ml'nin üzerinde olan 30 hastanın 22'si (%73,3) PTH kontrolü için aktif D vitamini ürünleri almaktaydı (p>0.05). Her iki periton diyalizi hasta grupları arasında ortalama periton diyalizi süresi, yaş, cinsiyet, PTH, kalsiyum, fosfor düzeyi, vücut kitle indeksi ve vücut yağ yüzdesi bakımından önemli bir fark yoktu. Periton diyalizi hastalarında 38 HOMA-IR indeksi ile D vitamini düzeyi arasında ters orantı vardı (r:-0,420, p0,05). Çoklu regresyon analizinde, periton diyaliz hastalarında HOMA-IR indeksinin bağımsız belirleyicileri 25(OH)D3 düzeyi, diyaliz süresi ve vücut yağ yüzdesiydi. Sonuç: Bulgularımız periton diyaliz hastalarında insülin direnci ile 25(OH)D3 düzeyi arasında negatif bir ilişki olduğunu göstermektedir. D vitamini eksikliği olan periton diyaliz hastaları PTH kontrolü için aktif D vitamini alıyor olsalar bile insülin direnci açısından yüksek risklidirler. Periton diyaliz hastalarında insülin direnci ve D vitamini arasındaki ilişkiyi açıklayacak kolekalsiferol ve ergokalsiferol replasmanının insülin direnci üzerine etkilerini değerlendiren daha başka çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.
