Geç dönem adolesanların gıda ve beslenme okuryazarlığı düzeylerini saptamaya yönelik yeni bir ölçek geliştirme: gıda ve beslenme okuryazarlığı ölçeği-geçerlik ve güvenirlik çalışması

Abstract

Geç Dönem Adolesanların Gıda ve Beslenme Okuryazarlığı Düzeylerini Saptamaya Yönelik Yeni Bir Ölçek Geliştirme: Gıda ve Beslenme Okuryazarlığı Ölçeği-Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Amaç: GBOY alanında geliştirilen ölçüm araçları, dar kapsamları ve sınırlı sayıda olmaları nedeniyle eleştirilmektedir. Bu çalışmada, GBOY'u bütüncül olarak değerlendirebilen kapsamlı bir ölçüm aracı geliştirilmesi amaçlanmıştır. Materyal ve Metot: Metodolojik tipteki bu araştırmanın örneklemini bir üniversitenin merkez yerleşkelerinde eğitim-öğretim gören 18-21 yaş arası toplam 600 öğrenci oluşturmaktadır. GBOY ölçeğini geliştirmek üzere kapsamlı literatür taraması gerçekleştirilmiş ve uzman görüşü alınmıştır. Kapsam, yüzey ve yapı geçerliliği sağlanmıştır. Ölçeğin ayırt edicilik özelliğinin sınanmasında ölçüt geçerliliği uygulanmıştır. Güvenilirlik analizleri kapsamında güvenilirlik katsayıları, test tekrar-test ve madde analizleri yapılmıştır. Bulgular: GBOY alan boyutlarının KGİ'leri ≥0.83 olarak bulunmuştur. GBOY ölçeği bilgi alan boyutu 5 faktörden, tutum ve davranış alan boyutları ise 4 faktörden oluşmaktadır. Açıklanan yığılımlı varyans oranları en düşük ve en yüksek %54.62-%62.32 olarak bulunmuştur. Doğrulayıcı faktör analizi model uyum indeksleri oldukça iyi düzeydedir. Ölçüt geçerliliğinde kadınların bilgi düzeyi erkeklerden daha yüksek olup istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0.05). GBOY ölçeği bilgi, tutum ve davranış alan boyutlarının Cronbach alfa katsayıları ≥0.60'dır. Test tekrar-test sonuçlarına göre oldukça güvenilir pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (en düşük r=0.74; p<0.01). Ölçekte yer alan maddelerin ayırt edicilikleri oldukça yüksek düzeydedir. Sonuç: Gıda ve beslenme okuryazarlığı ölçeği, 18-21 yaş arası gençlerde GBOY düzeylerini değerlendirebilen geçerliği ve güvenilirliği kanıtlanmış bir ölçek olarak kullanılabilir. Anahtar Kelimeler: Adölesan, Beslenme Değerlendirmesi, Bilgi, Tutumlar ve Uygulama, Sağlık Okuryazarlığı, Geçerlilik.

Developing a New Scale to Determine the Food and Nutrition Literacy Levels of Late Term Adolescent: Food and Nutrition Literacy Scale-Validity and Reliability Study Aim: Measurement tools developed in the field of FNL are criticized for their narrow scope and limited number. In this study, it is aimed to develop a comprehensive measurement tool that can evaluate FNL holistically. Material and Method: This methodological research's sample consists of a total of 600 students aged 18-21 studying in the central campuses of a university. In order to develop the FNL scale, a comprehensive literature review was conducted, and expert opinion was obtained. Content, face, and structure validity provided. Criterion validity was applied to test the distinguishing feature of the scale. Within the scope of reliability analysis, reliability coefficients, test-retest, and item analysis were performed. Results: CVI's of FNL field sizes were found as ≥0.83. FNL scale's domain of knowledge consists of 5 factors and dimensions of attitudes and behaviors of four factors. Explained total variance rates were found to be the lowest and the highest, 54.62% -62.32%. CFA model fit indexes are quite good. Women's knowledge level in criterion validity is higher than men's, and it is statistically significant (p<0.05). The Cronbach's alpha coefficients of the domain dimensions of the FNL scale knowledge, attitude, and behavior are ≥0.60. According to the test-retest results, a highly reliable positive correlation was found (lowest r=0.74; p<0.01). The distinctiveness of the items in the scale is found to be quite high. Conclusion: FNL scale can be used as a valid and reliable scale that can evaluate FNL levels in young people aged 18-21. Key Words: Adolescent, Nutritional Assessment, Knowledge, Attitudes and Practice, Health Literacy, Validity.