N-heterosiklik karbenler (NHC) organometalik kompleksler için yardımcı ligandlar olarak işlev gören kararlı sistemlerdir. NHC'ler güçlü σ verici, zayıf π alıcı, büyük elektronik esneklik ve aynı zamanda azot atomu üzerindeki sübstitüyentlerin sterik etkilerinin kontrol kolaylığından dolayı organokatalizde büyük bir potansiyele sahiptir. NHC'ler kendi başlarına ya da geçiş metal kompleksleri ile hem organokatalizör ve hem de medikal amaçlı geniş bir uygulama alanına sahiptirler. Cisplatin ve karboplatin gibi platin içeren kompleksler kanser terapileri üzerinde etkili sitotoksik aktivite sergilemektedir. Palladyum içeren kompleksler de yine bu platin komplekslerine yapısal olarak benzemelerinden dolayı antikanser ajanları olarak doğal bir potansiyele sahiptirler. Yukarda belirtilen nedenlerden dolayı bu tez kapsamında yapılan çalışmalar ve elde edilen sonuçlar sekiz başlık altında özetlenebilir: xii 1) Karben öncülü olarak 2-(4-nitrofenil)etil sübstitüyentli benzimidazolyum tuzları (1a-f) sentezlenmiş ve yapıları uygun spektroskopik yöntemler ile karakterize edilmiştir. 2) NHC-Pd(II)-3-kloropiridin (Pd-PEPPSI) kompleksleri (2a-f), karben öncülleri (1af), PdCl2 ve 3-klorpiridinin tepkimesinden sentezlenmiş ve yapıları uygun spektroskopik yöntemler ile karakterize edilmiştir. 3) NHC-Pd(II)-piridin kompleksleri (3a-e), karben öncülleri (1a-f), PdCl2 ve piridinin tepkimesinden sentezlenmiş ve yapıları uygun spektroskopik yöntemler ile karakterize edilmiştir. 4) NHC-Pd-piridin kompleksleri (3) ile morfolin'in tepkimesinden NHC-PdBr2- morfolin (4a-e) kompleksleri elde edilmiştir. Sentezlenen komplekslerin yapıları uygun spektroskopik yöntemlerle aydınlatılmıştır. 5) NHC-Pd-piridin kompleksleri (3) ile trifenilfosfinin tepkimesinden NHC-PdBr2- trifenilfosfin (5a-d) kompleksleri elde edilmiş ve yapıları uygun spektroskopik yöntemlerle aydınlatılmıştır. 6) NHC-Pd-piridin kompleksi 3d ile 2-aminopiridinin tepkimesinden NHC-PdBr2-2- aminopiridin (6) kompleksi elde edilmiştir. Sentezlenen kompleksin yapısı uygun spektroskopik yöntemlerle aydınlatılmıştır. 7) 2-(4-nitrofenil)etil sübstitüyentli 1,3-disübstitüye benzimidazolyum tuzlarının (1) enzim inhibisyon aktiviteleri incelenmiştir. 8) NHC-Pd(II)-3-kloropiridin (2) komplekslerinin direkt arilasyon tepkimelerindeki katalitik aktiviteleri incelenmiştir. ANAHTAR KELİMELER: N-heterosiklik karben öncülleri; Benzimidazol; NHC-Pd(II)- piridin (Pd-PEPPSI) kompleksleri; Doğrudan Arilasyon; Enzim inhibisyonu, Xkristalografi.
N-heterocyclic carbenes (NHC) are stable systems that act as auxiliary ligands for organometallic complexes. NHCs have great potential in organocatalysis due to their strong σ donor, weak π receptor, great electronic flexibility and also the ease of control of the steric effects of the substituents on the nitrogen atom. NHCs have a wide range of applications for both organocatalyst and medical purposes on their own or with transition metal complexes. Platinum-containing complexes such as cisplatin and carboplatin show effective cytotoxic activity on cancer therapies. Complexes containing palladium also have a natural potential as anticancer agents due to their structural resemblance to these platinum complexes. For the reasons mentioned above, the studies conducted and the results obtained in this thesis can be summarized under eight headings: xiv 1) 2-(4-nitrophenyl)ethyl substituted benzimidazolium salts (1a-f) were synthesized as carbene precursors and their structures were characterized by suitable spectroscopic methods. 2) NHC-Pd(II)-3-chloropyridine (Pd-PEPPSI) complexes (2a-f) were synthesized from the reaction of carben precursors (1a-f), PdCl2 and 3-chlorpyridine, and their structures were characterized by suitable spectroscopic methods. 3) NHC-Pd(II)-pyridine complexes (3a-e) were synthesized from the reaction of carbene precursors (1a-f), PdCl2 and pyridine, and their structures were characterized by suitable spectroscopic methods. 4) From the reaction of NHC-Pd-pyridine complexes (3) with morpholine, NHCPdBr2- morpholine (4a-e) complexes were obtained. The structures of the synthesized complexes are illuminated by suitable spectroscopic methods. 5) From the reaction of NHC-Pd-pyridine complexes (3) and triphenylphosphine, NHC-PdBr2-triphenylphosphine (5a-d) complexes were obtained and their structures were illuminated by appropriate spectroscopic methods. 6) The NHC-Pd-pyridine complex 3d and the 2-aminopyridine reaction yielded the NHC-PdBr2-2-aminopyridine (6) complex. The structure of the synthesized complex is illuminated by appropriate spectroscopic methods. 7) Enzyme inhibition activities of 1,3-disubstituted benzimidazolium salts (1) with 2- (4-nitrophenyl) ethyl substituents were investigated. 8) The catalytic activities of NHC-Pd(II)-3-chloropyridine (2) complexes in direct arylation reactions were investigated. KEY WORDS: N-heterocyclic carbene precursors; benzimidazole; NHC-Pd (II) -pyridine (Pd-PEPPSI) complexes; Direct Arilation; Enzyme inhibition, X-crystallography.
