In vitro ortamda kuraklık stresine maruz bırakılan Morus nigra L. (karadut)'da melatoninin etkisinin biyokimyasal ve fizyolojik cevaplarla değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırmada, in vitro ortamda çoğaltılan Morus nigra L. Ekşi kara çeşidinde kuraklık stresine karşı MEL'in cevabı araştırıldı. PEG, bulunduğu ortamın ozmotik potansiyelini etkilemek sureti ile bitkilerde su alınımı üzerinde önemli etkiye sahip olan bir kimyasaldır. Bu nedenle araştırmamızda PEG ile -1.5 MPa'lık kuraklık stresi oluşturuldu. Kuraklık stresinin uygulandığı gruba karşı MEL ve kuraklık stresi uygulanan gruplarda karşılaştırmalı olarak strese cevapta oluşturulan bazı biyokimyasal ve fizyolojik yanıtlar araştırıldı. Bitkilerin in vitro çoğaltımında MS besi ortamı ve eksplant olarak nodal tomurcuklar kullanıldı. Kültür başlatma ve sürgün çoğaltımı için uygun olan 6-Benzilaminopürin (BAP) konsantrasyonu ve köklenmeyi sağlamak için en elverişli Indol-3-Bütirik Asit (IBA) konsantrasyonu çok sayıda deneme ile araştırıldı. Kültürü başlatma aşaması için 0.75 mg/L BAP, 0.01 mg/L IBA, 0.2 mg/L GA3; sürgün çoğaltımı için 1 mg/L BAP, 0.01 mg/L IBA, 0.2 mg/L GA3 ve köklenme için 1.5 mg/L IBA eklenmesinin en uygun konsantrasyonlar olduğu saptandı. In vitro'da bitkicikler 3-4 haftada köklendi ve köklenme oranı %95 olarak saptandı. Haziran ayında başlatılan kültürler %91 sürme ve %8.67 kontaminasyon oranı ile daha başarılı bulundu. Kuraklık stresi koşullarında M. nigra bitkisine eksojen MEL uygulamasının antioksidan kapasite ve pigment sistemi üzerinde etkili olduğu ve antioksidan enzimleri düzenleyerek bitki savunmasına önemli katkı sağladığı saptandı. Bununla birlikte; MEL ve stresin uygulandığı gruplarda GSH içeriği, toplam fenol ve prolin birikiminin artmasına neden oldu. İçsel MEL miktarının gruplar arasındaki değişimi kuraklık stresine cevapta MEL'in uygulandığı grupta 10. ve 15. günde daha yüksek gözlendi. Kuraklık stresi uygulanmış MEL'li ve MEL'siz ortamlar arasında belirlenen parametreler karşılaştırıldı ve MEL'in stres toleransındaki etkisi ortaya konuldu. Bu çalışmamızın, M. nigra ve kuraklık stresi konusunda yapılacak diğer çalışmalara referans sağlamanın yanı sıra, karadut yetiştiriciliğinin gelişmesine de katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Morus nigra, Kuraklık stresi, Bitki doku kültürü, Enzim aktivitesi, Pigment sistemi, Antioksidan, Prolin, Melatonin

In this research, MEL's response to drought stress was investigated in Morus nigra L. Ekşi kara cultivar grown in vitro. PEG is a chemical that has an important effect on water uptake in plants by affecting the osmotic potential of the environment. For this reason, drought stress of -1.5 MPa was treated with PEG in our research. Some biochemical and physiological responses generated in the response to stress were investigated comparatively in the drought-stressed group versus combined MEL and drought-stressed groups. In vitro propagation of plants, MS medium and axillary buds as explants were used. The best concentration of 6-Benzylaminopurine (BAP) for culture initiation and shoot propagation and the best Indole-3-Butyric Acid (IBA) concentration to achieve rooting was investigated by numerous trials. It was determined that 0.75 mg/L BAP, 0.01 mg/L IBA, 0.2 mg/L GA3 for the culture initiation step; 1 mg/L BAP, 0.01 mg/L IBA, 0.2 mg/L GA3 for shoot propagation and 1.5 mg/L IBA are optimal concentrations. Plantlets rooted in 3-4 weeks in vitro and rooting rate was found to be 95%. Cultures initiated in June were found to be more successful with 91% sprout rate and 8.67% contamination rate. It was determined that exogenous MEL application to M. nigra plant under drought stress conditions was effective on antioxidant capacity and pigment system, and contributed significantly to plant defense by regulating antioxidant enzymes. However; it was found that GSH content, total phenol and proline accumulation increased in the groups in which combined MEL and stress was applied. The change of the endogenous MEL amount among the groups was higher in the group to which combined MEL and stress was applied on the 10th and 15th days, in response to drought stress. The parameters determined between combined MEL with drought stressed and MEL free drought stressed environments were compared and the effect of MEL on stress tolerance was revealed. We believe that this study will contribute to the development of black mulberry cultivation as well as providing reference to other studies on M. nigra and drought stress. Keywords: Morus nigra, Drought stress, Plant tissue culture, Enzyme activity, Pigment system, Antioxidant, Proline, Melatonin