1933 ÜNİVERSİTE REFORMUNDAN GÜNÜMÜZE TÜRKİYE’DE ÜNİVERSİTELERİN TARİHSEL GELİŞİMİ

Abstract

Öz:Her toplumun ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasında önemli görev üstlenen bazı kurum ve kuruluşlar bulunmaktadır. Bu kurumların başında gelen üniversiteler, toplumun kalkınmasında çeşitli boyutlarıyla önemli görevler üstlenmektedirler. Üniversiteler, belirli standartlar doğrultusunda yetişmiş uzman eleman ihtiyacını karşılamada önemli bir işlevi yerine getirmektedir. Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nde her alanda olduğu gibi üniversitelerde de reformlar gerçekleşmiştir. Üniversitelerin gelişim ve değişim süreçlerinde büyük hizmette bulunan aydınlardan biri olan Dr. Reşit Galip’in yaptığı önemli yeniliklerden biri de İstanbul Üniversitesi’nde yaptığı reformdur. İsviçreli Profesör A. Malche’ye hazırlatılan rapor üzerine, Darülfünun kaldırılarak, İstanbul Üniversitesi kurulmuş ve üniversite çağdaş bir niteliğe kavuşturulmaya çalışılmıştır (Binbaşıoğlu, 2014). Bu araştırmanın amacı, 1933 Üniversite Reformundan bugüne kadar Türkiye’de üniversitelerin gelişimini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda İstanbul Darülfünunun İstanbul Üniversitesine geçmesinden 2017’ye kadar Türkiye’deki üniversitelerin tarihsel gelişimi, kuruluş dönemlerine göre ele alınmıştır. Araştırma verilerinin elde edilmesinde doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre Türkiye’de Cumhuriyet’ten günümüze üniversitelerimiz ilki 1933, ikincisi 1946 ve üçüncüsü 1981’de olmak üzere üç büyük reform hareketi yaşamıştır. Bu reform hareketlerinin üçünün de temelinde bilimsellik ve demokrasi ilkeleri bulunmaktadır. 1933’teki reformun ana gayesi ülkedeki tek üniversite olan İstanbul Üniversitesi’ni bilimsel bir kimliğe kavuşturma olduğu anlaşılmaktadır. 1946 Yasasının yürürlükte olduğu dönemde altı yeni üniversite açılmıştır. Bunlar; Karadeniz Teknik Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi, Ortadoğu Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi’dir. 1973’te 1750 sayılı Üniversiteler Kanunu yayınlandıktan hemen sonra; Diyarbakır, Çukurova, Anadolu, Cumhuriyet, İnönü, Fırat, 19 Mayıs, Bursa ve Selçuk Üniversiteleri kurulmuştur. Ülkemizde, YÖK’ün verilerine göre Türkiye’de şu anda faaliyet gösteren 185 üniversite bulunmaktadır

Abstract:Every society has some institutions and establishments that perform important tasks in economical, social and cultural developments. Ranked among these important institutions, Universities have crucial duties with different dimensions in the development of societies. Universities have an important function in meeting the need for the educated experts. Reforms were made in every field as well as in universities in newly established Turkish Republic. One of the enlightened who endeavored in the development and change of universities, Dr. Reşit Galip made important innovations, one of which was the Reform of Istanbul University. Darülfunun was abolished owing to the Report prepared by Swiss Professor Albert Malche and Istanbul University was established, which was tried to have the contemporary characterisitics (Binbaşıoğlu, 2014). The aim of this study is to analyse the development of universities from 1933 University Reform to the present. In accordance with this purpose, the historical development of the universities in Turkey was dealt with according to the periods of establishments from the transition of Istanbul Darülfunun to Istanbul University to the newly established universities in Turkey in 2017 The research data was collected by means of document analysis. According to the research findings, three big reform movements, the first of which was in 1933, the second of which was in 1946 and the third of which was in 1981 were actualized. These three reforms were based on the principle of scientificness and democracy. It was understood that the aim of the Reform in 1933 was to identify the country’s only university, Istanbul University as scientific. Six new universities were opened during the period in which the law of 1946 was in effect. These were Karadeniz Technical University, Ege University, Atatürk University, Middle East University, Hacettepe University and Boğaziçi University. After the law no 1750 was published in 1973, The Universities of Diyarbakır, Çukurova, Anadolu, Cumhuriyet, İnönü, Fırat, 19 Mayıs, Bursa and Selçuk were founded. According to YÖK data, 185 universities are active in our country now.