Öğretmen yeterlilikleri: modern bir söylem ve retorik

Abstract

Öğretmen yetiştirme, yükseköğretimin diğer sorunlarından ayrı bir konu ve sorunlar alanı değildir. Türkiye’de öğretmen yetiştirme işlevinin 1980’lerin başında üniversitelere devredilmesiyle birlikte var olan bazı sorunlar çözülmek istenmiş, ancak bu defa da başka sorunlar ortaya çıkmıştır. Eğitim fakültelerinin yakın geçmişte çok tercih edilen fakülteler arasında yer alması, meslek adına övünç verici bir durum olup mesleğin itibarının da yükselmesini sağlamış, ancak 2009-2010 öğretim yılından itibaren, 1970’li yıllara yeniden dönülerek fen edebiyat fakültelerinde lisans programları içinde yeniden öğretmenlik meslek bilgisi derslerinin de yer almasına Yükseköğretim Kurulu’nca kapı aralanması, meslek adına bugüne kadar elde edilen olumlu kazanımların bir anda yok olması riskini gündeme getirmiştir. Birçok ülkede diğer yükseköğretim programlarında olduğu gibi öğretmen yetiştirme program ve uygulamalarında, öğrenme ve öğretme süreçlerinde, öğretmen rollerinde, bir paradigma değişimi gündeme gelmektedir. Yakın zamanlarda yorumlamacı paradigma ve eleştirel teori odaklı yaklaşımlar, eğitim, okul ve öğretmenliğe ilişkin yeni bakış açılarının gelişmesini sağlamıştır. Daha yakın zamanlarda ise okulun ve öğrenme sürecinin yeniden yapılandırılması, öğrenci ve öğretmen rollerinin, okul liderliğinin ve öğretmenliğin yeniden tanımlanması gibi konular gündeme gelmiştir. Bu makalede, öğretmen yetiştirme konusunda gelişmiş ülkelerde “öğretmen standartları” kapsamında gündeme gelen bazı konular özetlendikten sonra Türkiye’de öğretmen yetiştirme konusuyla ilgili güncel tartışma ve sorunlar, öğretmenlikle ilgili yeterlilikler ve standartlar bağlamında ele alınmıştır.

Teacher training is an issue or a problem since the field is not isolated from the general problems of higher education. After the duty of teacher training was assigned to universities in the early 1980s, some persistent problems were also transferred to the higher education remaining to be resolved. Moreover, new problems also emerged. Faculties of education in Turkey recently have become one of the most preferred faculties, which is good news because this development implied an improvement in the status of the teaching profession. But as of 2009-2010 academic year, like in the 70s, Higher Education Institution readopted the former practice which allowed Science & Arts faculties to train teachers in undergraduate programs. Thus, there emerges the risk of reversal from positive developments achieved in favor of the teaching profession so far. In many countries, a change in paradigm is on the agenda in terms of the teacher training programs and practices, the learning and teaching processes, and the roles of teachers. Recent approaches based on interpretive paradigm and critical theory have introduced new perspectives related to education, school, and teaching. In the next decades, some issues have to be redefined such as restructuring the school and the learning process, student and teacher roles, and school leadership and teaching. In this article, teacher education in developed countries has been reviewed in the context of “teacher standards" which have been a current issue before the policy makers and other stakeholders. Moreover, recent discussions and problems were reviewed in the light of teacher competencies and standards.