Özet:
Öz
Makalede Rasulullah döneminden başlayıp, Halife Ömer zamanında müesseseleşen, XX. yüzyıla kadar tüm Müslüman ülkelerde devam eden ve bir anlamda Emri bi’l-Ma’rûf Nehyi ani’l-Münker uygulamalarının bir göstergesi olan “Hisbe” kurumu incelenmiştir. Gerek tarihi süreç içinde yaşadığı değişiklikler, gerek hukukî statüsü, gerek uygulama koşul ve mahiyetleri ve son olarak da günümüzde bu kurumsal yapıya denk düşen müesseselerle benzerlik yönleri ve ilişkileri irdelenmiştir. Söz gelimi Diyanet İşleri Başkanlığı ve Türk Standardları Enstitüsü iki temsili kurum olarak örneklemdirilmiştir. İnsanların özelde Müslümanların, yapılan işin kalite ve şartlarına önem vermenin erdemine ulaşmış bir ideali fikri planda yakalama şiarında oldukları sonucuna ulaşılmış, en azından bu şiarı gerçekleştirmeye çalışanların, gerçekleştirenlerin uzun vadede ayakta kalabileceklerinin önemi belirtilmiştir. Allah’ın insanlara zulmedici olmadığı, çoğu kötülüklerin insanların kendi edimleri dolayısıyla gerçekleştiği gerekçelendirmesiyle, insan temelli sorunların yine insan odaklı ortak aklın kullanılmasıyla çözülebileceği, dolayısıyla bilim ve akl-ı selimin tüm insanlık için ulaşılması gereken bir ileri medeniyet ülküsü olduğu ve bu ülkünün bir kere ulaşılıp durulan bir hedef olmadığı sonucuna varılmıştır.
