Abstract:
Günümüzde Türk müziğinde yaygın olarak kullanılan ses sistemi Arel-Ezgi-Uzdilek tarafından geliştirilen 24 perdeli ses sistemidir. 24 perdeli ses sistemiyle birlikte kullanılmakta olan diğer bir sistem ise, Safiyyûddin Urmevî tarafından sistemleştirilen 17 perdeli ses sistemidir. Türk müziği makam dizilerindeki ses aralıkları, 24 perdeli sistem üzerine inşa edilerek belirlenmeye çalışılmıştır. Bu ses sistemleri arasında farklılıklar bulunmakta ve bu farklılıklar Türk sanat müziği ve Türk halk müziği çalgılarına da yansımaktadır. Arel-Ezgi-Uzdilek ses sistemine göre Türk müziği makam dizilerinin perde aralıklarıyla bağlamanın mevcut perde aralıkları incelendiğinde birtakım uyuşmazlıkların ortaya çıktığı görülmektedir. Araştırma kapsamında Arel-Ezgi-Uzdilek ses sistemine göre Türk müziği basit makam dizilerinden Çargâh, Bûselik, Kürdî, Uşşak, Hüseynî, Râst ve Hicaz makamı dizileriyle, bağlamanın mevcut perde yapısı karşılaştırmalı olarak ele alınmış ve ortaya çıkan farklılıklar tespit edilmiştir. Yapılan çalışmada, Arel-Ezgi-Uzdilek ses sistemine göre Türk müziği basit makam dizilerinden Çargâh, Bûselik, Kürdî makam dizisi perde aralıklarının bağlamanın mevcut perde aralıklarıyla uyuştuğu, Uşşak, Hüseynî, Râst, Hicaz makam dizileri perde aralıklarının ise uyuşmadığı sonuçlarına ulaşılmış ve bu sonuçlardan hareketle ortaya çıkan problemlerin çözümüne yönelik öneriler sunulmuştur.
