Kemoterapi tedavisi alan hastalarda tat alma değişikliğinin yaşam kalitesine etkisinin incelenmesi

Abstract

Amaç: Araştırma, kemoterapi tedavisi alan hastalarda tat alma değişikliğinin yaşam kalitesi üzerindeki etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Materyal ve metot: Tanımlayıcı tipteki araştırmamızın evrenini İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde yatarak ve ayaktan kemoterapi tedavisi alan onkoloji hastaları; örneklemini ise aynı hastanede aynı tedaviyi alan, araştırmaya alınma kriterlerine uyan 466 onkoloji hastası oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında Tanıtıcı Özellikler Formu, K-TADÖ ve EORTC QLQ-C30 Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılmıştır. Veriler SPSS 25 programı ile sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, medyan, Kolmogorov Smirnov, Shapiro Wilk, Post-Hoc Dunn ve Benferroni testleri, t-testi, Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis testi, Tek Yönlü Varyans, Spearman Korelasyon ve Doğrusal Regresyon Analizleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Araştırmamızda EORTC QLQ-C30 Yaşam Kalitesi Ölçeği toplam puan ortalaması 62.97±13.31 ve K-TADÖ toplam puan ortalaması 40.43±17.84 olarak saptanmıştır. EORTC QLQ-C30 Yaşam Kalitesi Ölçeği ve K-TADÖ ölçekleri ve alt boyutları arasında (p<0.001) istatistiksel anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Regresyon analizi sonucunda, cinsiyet ve sigaranın EORTC QLQ-C30 Yaşam Kalitesi Ölçeği toplam puanı üzerine pozitif yönlü; gelir durumu, kronik hastalık, tat değişikliği dışında başka sorun yaşama durumu ve K-TADÖ toplam puanının EORTC QLQ-C30 Yaşam Kalitesi Ölçeği toplam puanı üzerine negatif yönlü istatistiksel anlamlı etki gösterdiği saptanmıştır. Hastaların başka bir ilaç kullanımı ve EORTC QLQ-C30 Yaşam Kalitesi Ölçeği toplam puanının ise K-TADÖ toplam puanı üzerine negatif yönlü istatistiksel anlamlı etki gösterdiği saptanmıştır. Sonuç: Araştırmamız sonucunda kemoterapi tedavisi alan hastalarda tat alma değişikliğinin yaşam kalitesine olumsuz etkisinin olduğu bulunmuştur. Anahtar kelimeler: Kanser, Kemoterapi, Tat Bozuklukları, Yaşam Kalitesi

Aim: The study was conducted to examine the effect of taste alteration on quality of life in patients receiving chemotherapy treatment. Material and method: The population of our descriptive study is oncology patients receiving inpatient and outpatient chemotherapy treatment at Inonu University Turgut Ozal Medical Center Training and Research Hospital; the sample consisted of 466 oncology patients who received the same treatment in the same hospital and met the inclusion criteria. Descriptive Characteristics Form, CiTAS, and EORTC QLQ-C30 Quality of Life Scale were used to collect data. Data were collected using SPSS 25 program for number, percentage, mean, standard deviation, median, Kolmogorov Smirnov, Shapiro Wilk, Post-Hoc Dunn and Benferroni tests, t-test, Mann-Whitney U and Kruskal Wallis test, One-Way Variance, Spearman Correlation and Evaluated using Linear Regression Analyzes. Results: In our study, the total mean score of the EORTC QLQ-30 Quality of Life Scale was 62.97±13.31, and the total mean score of CiTAS was 40.43±17.84. Statistically significant relationships (p<0.001) were found between the EORTC QLQ-C30 Quality of Life Scale and the CiTAS scales and its sub-dimensions. As a result of the regression analysis, gender and smoking were positively related to the total score of the EORTC QLQ-C30 Quality of Life Scale; It was determined that income status, chronic disease, having problems other than taste changes, and the total score of the CiTAS had a negative statistically significant effect on the total score of the EORTC QLQ-C30 Quality of Life Scale. It was determined that the patients' use of another drug and the total score of the EORTC QLQ-C30 Quality of Life Scale had a negative statistically significant effect on the total score of the CiTAS. Conclusion: As a result of our research, it was found that the change in taste has a negative effect on the quality of life in patients receiving chemotherapy. Keywords: Cancer, Chemotherapy, Taste Disorders, Quality of Life