Şanlıurfa, one of the oldest settlements in Mesopotamia; has had a strategic
importance throughout history, since being close to water resources, being
located on fertile lands and trade routes. When you look at the history of the
city of Sanliurfa, it has been hosted many civilizations, with their cultural diversity.
The city has a history of about 12 thousand years. Archeological site
areas which bearing the traces of this historic past, contain important data on
civilizations' cultures, lifestyles and environmental formations. There are many
archaeological sites in the traditional city center of Şanlıurfa. One of them is
the "Kızılkoyun necropolis archaeological site" which was declared as an archaeological
site in 2012. There are many cave graves belonging to the early
Roman period in the area of research. The study includes field survey-analysis
studies related to the field and the stages of synthesis evaluation of these
data.İn the content of the research; the status of the area before the announcement
as a archaeological site and, Conservation-Planning process of
the site after announcing Kızılkoyun Necropolis Archaeological Site, were
evoliated, problems and possibilities were determined. According to the results
obtained, future planning and implementation principles have been defined
and recommendations related to the field have been developed.
Keywords: Şanlıurfa city, Archaeological site, Conservation-Planning, Necropolis,
Multiculturalism
Mezopotamya’nın en eski yerleşim merkezlerinden biri olan Şanlıurfa; su kaynaklarına
yakın olması, verimli toprakları ve ticaret yolları üzerinde bulunmasından
dolayı tarih boyunca stratejik bir öneme sahip olmuştur. Şanlıurfa kentinin tarihine
bakıldığında birçok uygarlığa ev sahipliği yaptığı ve kültürel çeşitliliğe sahip olduğu
görülmektedir. Kentin yaklaşık 12 bin yıllık bir tarihi geçmişi vardır. Bu tarihi
geçmişin izlerini taşıyan arkeolojik sit alanları uygarlıkların kültürleri, yaşam tarzları
ve çevre oluşumları açısından önemli verileri içermektedir. Şanlıurfa geleneksel
kent merkezinde çok sayıda arkeolojik sit alanı yer almaktadır. Bunlardan birisi
de 2012 yılında arkeolojik sit alanı olarak ilan edilen “Kızılkoyun nekropolü
arkeolojik sit alanı”dır. Araştırma alanında erken Roma dönemine ait çok sayıda
mağara mezar bulunmaktadır. Çalışma, alanla ilgili arazi etüd-analiz çalışmaları
ve bu verilerin sentezlenerek değerlendirilmesi aşamalarını içermektedir. Araş-
tırma kapsamında; alanın arkeolojik sit alanı ilan edilmeden önceki durumunun
ve ilan edildikten sonraki süreçte Kızılkoyun nekropolü arkeolojik sit alanı koruma
planlama sürecinin değerlendirilmesi yapılmış, sorun ve olanakları tespit edilmiş-
tir. Elde edilen verilere göre geleceğe dönük planlama ve uygulama ilkeleri tanımlanmış
ve alanla ilgili öneriler geliştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Şanlıurfa kenti, Arkeolojik sit alanı, Koruma-Planlama, Nekropol,
Çok kültürlülük
