TOLSTOY’DA SANATIN DİN VE AHLAKLA İLİŞKİSİ

Abstract

Dünya edebiyatında seçkin bir yere sahip olan Tolstoy için sanatın özünü“güzellik” değil, dini bilince dayalı “ahlaki değerler” oluşturmaktadır. Bu yüzden, o,güzelliğe ve güzelliğin yol açtığı “estetik haz”za karşı olumsuz bir tutum takınmıştır.Bu tutumun temelinde tamamen dinî ve ahlâkî kaygıların yattığı anlaşılmaktadır.Tolstoy, bu tip bir sanatı, Hıristiyan sanatı olarak adlandırır. Böyle bir sanatı, o, iyisanat, onun dışında kalan bütün sanat türlerini ve eserlerini ise, kötü sanat olaraknitelendirir. Bu bağlamda Tolstoy’un sanat ile din ve ahlak arasında nasıl bir ilişkikurduğunu ve bu ilişkinin mahiyetini açığa çıkarmak önemlidir. Daha da önemlisi, builişkinin felsefî bir analizini, eleştirisini ve değerlendirmesini yapmaktır. Bu çalışmadaileri süreceğimiz temel tez şudur: Tolstoy, bir yandan oldukça sınırlı (dar) bir sanatanlayışını savunurken, bir yandan da onun bu yaklaşımı, sanat felsefesinde ifadesinibulan ve genel kabul gören sanat anlayışı ile önemli ölçüde tezat teşkil etmektedir.Böyle bir yaklaşım tarzı, araçsallaştırıcı, indirgemeci ve ötekileştirici bir sanatanlayışını açığa çıkarmaktadır. Burada sanat daha ziyade bir alegori olarak kendiniele vermektedir.

L. N. Tolstoy has a distinguished place in the world literature. According to him, the essence of the art is not beauty, but “the religious consciousness” and “the moral values”. For this reason, he espoused a negative attitude towards beauty and aesthetic pleasure. This attitude is determined completely by religious and moral concerns. Tolstoy called this kind of an art as a “religious art” and “Christian Art”. This kind of an art is a good art, but all objects outside the scope of this art are bad arts. Firstly, the aim of this article is to reveal how Tolstoy relates art, religion and morality. Secondly, we aim to evaluate, criticize and interpret this relation philosophically. As a result, we will point out that the notion of art of Tolstoy is pretty narrow generally; it isn’t in accord with the function and essence of art. More importantly, it will be emphasized that this kind of a notion of art is reductionist, otherising and instrumentalizing.