Aminler, kimya ve biyolojide oldukça önemli bir bileşik sınıfını oluşturur. Aminler farmasötikler, kimyasallar, pestisitler, polimerler, boyalar, pigmentler, emülgatörler ve plastikleştiricilerin üretiminde yaygın olarak kullanılırlar. Aminlerin sentezlenmesi için pratik yöntemler son on yılda geliştirilmiştir. Bunun yanısıra, bilinen yöntemlerde çevreye zarar veren halojenür türevlerinin kullanılıyor olması, başlangıç malzemeleri olarak yüksek maliyetli aminlerin kullanılması, büyük miktarlarda atık tuz oluşumu ve düşük seçicilik gibi dezavantajları vardır. Bu nedenle, daha verimli ve çevre dostu bir katalitik süreç geliştirmek önemlidir. Son yıllarda amin sentezinde kullanılan otomatik hidrojen transfer işlemi ek hidrojen gerektirmez ve bu nedenle özel ekipman kullanılmadan atmosfer basıncında gerçekleştirilir. Azoller fosfin ligantlarına benzeyen özelliklere sahip farklı bir ligand sınıfıdır. Bu alanda azol komplekslerinin sınırlı kullanımı nedeniyle yeni katalizörlerin geliştirilmesi önemlidir. Bu nedenle, tez kapsamında yeni azot koordine karben öncüleri ve kompleksleri sentezlendi ve aminlerin sentezindeki katalitik aktiviteleri araştırıldı. Bulunan sonuçlar üç başlıkta özetlenebilir; 1) Tez kapsamında öncelikle 1-sübstitüye benzimidazol (1a-e) sentezlenerek yapıları spektroskopik yöntemlerle belirlendi. 2) Sentezi gerçekleştirilen 1-sübstitüye benzimidazol ligantlarının [RuCl2(p-simen)]2 kompleksi ile etkileştirilerek karşılık gelen koordine Ru (II) kompleksleri (2a-e) sentezlenmiş ve yapıları uygun spektroskopik yöntemler ile aydınlatılmıştır. 3) Sentezlenen koordine Ru (II) komplekslerinin (2a-e) anilinin alkolerle alkilasyonu reaksiyonundaki katalitik aktiviteleri incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Amin, N-alkilasyon, hidrojen oto-transfer yöntemi, N-koordine Ru(II)
Amines form a important class of compounds in chemistry and biology. Amines are widely used in the manufacture of pharmaceuticals, chemicals, pesticides, polymers, dyes, pigments, emulsifiers and plasticizers. Practical methods for synthesizing amines have been developed over the last decade. However, these methods have disadvantages such as the use of environmentally harmful halide derivatives, the use of expensive amines as starting materials, the formation of large amounts of waste salt, and low selectivity. Therefore, it is important to develop a more efficient and environmentally friendly catalytic process. The automatic hydrogen transfer process used in amine synthesis in recent years does not require additional hydrogen and is therefore carried out at atmospheric pressure without the use of special equipment. Azolle ligands is an interesting class of ligands with properties similar to phosphines. The development of new catalysts is important because of the limited use of azole complexes in this field. Therefore, within the scope of the thesis, new azole precursors and complexes were synthesized and their catalytic activities in the synthesis of substituted amines were investigated. 1) Within the scope of this study, firstly 1-substituted benzimidazole (1a-e) was synthesized and their structures were determined by spectroscopic methods. 2) The corresponding coordinated Ru(II) complexes (2a-e) were synthesized by interacting the synthesized 1-substituted benzimidazole ligands with the [RuCl2(p-simen)]2 complex and their structures were elucidated by appropriate spectroscopic methods. 3) The catalytic activities of the synthesized Ru(II) complexes (2a-e) in the alkylation reaction of aniline derivatives with alcohols were investigated. Keywords: Amine, N-alkilation, hydrogene oto-transfer method, N-coordinate Ru(II)
