İnsanlık, 2019 yılı sonlarında başlamak üzere, nüfusunun hiç olmadığı kadar arttığı bir dönemde, tarihinin en büyük salgınlarından biriyle karşı karşıya kaldı ve salgınla mücadelede hem aşılar hem de antiviral ilaçlar yoğun bir şekilde kullanıldı. Bu dönemde ülkemizde de yoğun olarak kullanılan favipiravir ve oseltamivir, yaygın viral enfeksiyonlarla mücadelede uzun yıllardır yoğun olarak kullanılagelen antiviral ilaçlardır. Oseltamivir, H5N1 virüsüne karşı yoğun olarak kullanılan bir antiviral ajandır, favipiravir ise COVID-19 pandemisinde yoğun olarak kullanılagelmiştir. Bu kimyasalların hastalık kontrolünde yoğun olarak kullanılması, çevresel sularda yüksek konsantrasyonlara ulaşmalarına ve sucul ekosisteme geçerek hedef olamayan organizmalarla etkileşime girmelerine neden olmaktadır. Bu nedenle bu çalışmada, ticari antiviral ilaçların farklı konsantrasyonlarına maruz bırakılan Xenopus laevis embriyolarının letalite seviyesi, malformasyon durumu, gelişim düzeyleri ve biyokimyasal belirteç düzeyleri toksik ve teratojenik etkileri değerlendirmek için ölçüldü. Çalışma sonuçlarına göre, antiviral ilaçlara maruz kalan X. laevis embriyoları için ticari ve saf favipiravirin 96 saatlik ortalama öldürücü konsantrasyonları (LC50) ve teratojenik indeks (Tİ) değerleri sırasıyla 137.9 mg/L ve 4.67, 156.9 mg/L ve 6.28 olarak saptandı. Ticari ve saf oseltamivir için 96 saatlik LC50 değerleri ise sırasıyla 32.3 ve 58.8 mg/L olarak belirlendi. Bu sonuçlara göre test edilen antiviral ilaçlardan favipiravir hem embriyo gelişimini sınırlamakta hem de teratojeniktir. Biyokimyasal belirteç sonuçlarına göre ise 8-11. evre embriyolarının yanıtları 46. evre iribaşlarından farklıdır. Her iki antiviral ilaç da embriyolarda şiddetleri farklı olsa da GR, CaE ve AChE inhibisyonuna neden olmuştur. Sonuç olarak, sucul çevreye girmesi muhtemel bu iki antiviral ilaç, etkileştikleri organizmalarda yüksek konsantrasyonlarda büyüme geriliği ve teratojeniteye, düşük konsantrasyonlarda ise biyokimyasal değişimlere neden olabilirler.
Starting in late 2019, humanity faced one of the largest pandemics in its history at a time when its population increased more than ever before, and both vaccines and antiviral drugs were used extensively in the fight against the pandemic. Favipiravir and oseltamivir, which were also used extensively in our country during this period, are antiviral drugs that have been used extensively for many years in the fight against common viral infections. Oseltamivir is an antiviral agent used extensively against the H5N1 virus, while favipiravir has been used extensively in the COVID-19 pandemic. The intensive use of these chemicals in disease control causes them to reach high concentrations in environmental waters and to enter the aquatic ecosystem and interact with non-target organisms. Therefore, in this study, the lethality level, malformation status, developmental levels and biochemical marker levels of Xenopus laevis embryos exposed to different concentrations of commercial antiviral drugs were measured to evaluate toxic and teratogenic effects. According to the results, the 96-hour median lethal concentrations (LC50) and teratogenic index (TI) values of commercial and pure favipiravir for X. laevis embryos exposed to antiviral drugs were 137.9 mg/L and 4.67, 156.9 mg/L and 6.28, respectively. The 96-hour LC50 values for commercial and pure oseltamivir were 32.3 and 58.8 mg/L, respectively. According to these results, among the antiviral drugs tested, favipiravir both limits embryo development and is teratogenic. According to biochemical marker results, the responses of stage 8-11 embryos were different from those of stage 46 tadpoles. Both antiviral drugs caused inhibition of GR, CaE and AChE in embryos, albeit with different severity. In conclusion, these two antiviral drugs, which are likely to enter the aquatic environment, may cause growth retardation and teratogenicity at high concentrations and biochemical changes at low concentrations in the organisms they interact with.
