Dodin'e maruz bırakılan alabalıkların karaciğer, kas, solungaç dokularında ilaç birikiminin belirlenmesi ve dokuların histolojisi üzerine etkileri

Abstract

Dodin'e Maruz Bırakılan Alabalıkların Karaciğer, Kas, Solungaç Dokularında İlaç Birikiminin Belirlenmesi ve Dokuların Histolojisi Üzerine Etkileri Amaç: Bu araştırma; tarımsal alanlarda yaygın olarak kullanılan bir fungusit olan Dodin (n- dodecylguanidinium acetate)'in Dünya'da ve Türkiye'de geniş bir dağılım gösteren gökkuşağı alabalık (Oncorhynchus mykiss )'larındaki biyobirikim düzeyini ortaya koymaktır. Materyal ve Metot: Gruplar; Kontrol (K) ve Deney Grupları I, II, III ve IV (I- 0.01 ppm, II-0,1 ppm, III-0.5 ppm ve IV-1 ppm) gruplarına ayrıldı. Deney, dozlamadan itibaren 96 saat sürdü. 96 saatlik akut toksikoloji değerleri, LC50, EC50 ve dokulardaki biyo birikimleri belirlendi. Balıkların kas, solungaç ve karaciğer numuneleri QUECHERS metoduna göre ekstrakte edilerek ekstraktlardaki Dodin miktarı LC-MS-MS ile analiz edildi. Bulgular: Çalışma boyunca uygulanan Dodin dozlarında deney gruplarında toplam bireylerin %50'sini öldüren doz gözlenmemiştir. Buna rağmen ilk 48 saat içinde 1 ppm doz içeren grupta 3 ölüm meydana gelirken 6 balıkta dengesizlik, yüzmede bozukluk, ani sıçrama hareketleri gibi davranışlar gözlenmiştir. Aynı durum 0.5 ppm doza sahip grupta 3 balıkta gözlenmiştir. Dolayısıyla yapılan probit analiz sonucunda LC50 değerinin 1.07 ppm'e, EC50 değerinin ise 0.84 ppm'e denk geldiği hesaplanmıştır. Buna göre tüm gruplarda yapılan uygulamalarda akvaryumlardaki Dodin konsantrasyonu artıkça balık dokularındaki biyo birikimlerininde artığı gözlemlenmiştir. Sonuç: Kaslarda en fazla birikim 622.35±91.59 ppb olarak tespit edilmiştir. Bununla beraber 0.01 ile 0.1 mg/L dozlarda meydana gelen Dodin birikim miktarlarında istatistiksel olarak fark bulunmazken (p>0.05), 0.5 ile 1 ppm dozlarda istatistiksel olarak fark önemli (p<0.05) bulunmuştur. Karaciğerde en fazla birikim 1 ppm'lik Dodin dozuna sahip grupta 344.18±85.12 ppb olarak tespit edilirken, 0.5 ppm'lik Dodin içeren gruba göre (321.61±57.15 ppb) istatistiksel bir fark gözlenmemiştir (p>0.05). Yine 0.01 ile 0.1 ppm dozlar arasında da istatistiksel olarak önemli bir fark bulunmamıştır. Solungaçlarda ise 1 ppm'lik grupta Dodin birikimi 959.96±52.29 ppb olarak tespit edilirken, bu miktar hem kendi içinde hem de kas ve karaciğer gruplarında biriken Dodin miktarlarından fazla olduğu gözlemlenmiştir. Solungaçlarda Dodin birikimi her grup için istatistiksel olarak farklı (p<0.05) olduğu tespit edilmiştir. Histolojik değerlendirmesinde; Dodin konsantrasyonları arttıkça karaciğer dokularında bozulma, sinüzoidal dilatasyon, vasküler konjesyon, ödem ve yer yer kanama gözlenirken, solungaçlarda; anevrizma, ödem, hücre infiltrasyonu, damarlarda dilatasyon, sekonder lamellerde hiperplazi ve hücre hipertrofisi oranlarında artış ve ek olarak sekonder lamellerde apikalden başlayarak ilerleyen kaynaşma (füzyon) olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Dodin, Fungusit, Gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss), LC-MS-MS, QUECHERS

Determination of Drug Accumulation in the Liver, Muscle and Gill of Trout that are Exposed to Dodine and its Effects on the Histology of the Tissues Aim: The purpose of this research is to show bioaccumulation levels of a fungicide Dodin (n-dodecylguanidini acetate), which is commonly used in the agricultural field especially in apricot and vegetable cultivation, in Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss) which has a wide distribution in the world and Turkey. Material and Method: Groups; Control (K) and Experimental Groups I, II, III and IV (I-0.01 ppm, II-0,1 ppm, III-0.5 ppm and IV-1 ppm) groups. The experiment continues for 96 hours from dosing. The 96 hour acute toxicological values were calculated from the LC50, the EC50 and the NOEC and bioaccumulation in tissue were identified. Muscle, gill and liver samples of fish were extracted according to QUECHERS method and its liquid chromatography was analyzed by mass spectrometer (LC-MS-MS). Results: Dodine doses applied throughout the study did not show a dose killing 50% of the total individuals in the experimental groups. However, there were 3 deaths in the group with 1 ppm dose during the first 48 hours, behaviors such as unstability, anomaly in swimming, sudden jumping movements were observed in six fishes. The same situation was observed in three fishes in the group with 0.5 ppm dose. Therefore, it was calculated that the probit analysis yielded an LC50 value of 1.07 ppm and an EC50 value of 0.84 ppm. Accordingly, in all groups, as the concentration of Dodine in aquariums increased, the bioaccumulation in fish tissues also increased. Conclusion: The maximum accumulation in the muscle was 622.35 ± 91.59 ppb. However, while there was no statistically difference in the amount of Dodine accumulation occurring between 0.01 and 0.1 ppm doses (p> 0.05), statistically significant difference (p <0.05) was found between doses of 0.5 and 1 ppm. Dodine accumulation in the liver was 344.18 ± 85.12 ppb in the group with Dodine dose of 1 ppm, but no statistically significant difference was observed according to the group containing 0.5 ppm Dodine (321.61 ± 57.15 ppb) (p> 0.05). There was also no statistically significant difference between 0.01 and 0.1 ppm doses. Dodine accumulation in the 1 ppm group of gill was 959.96 ± 52.29 ppb, which was found to be higher than Dodine accumulation that of itself and in the muscle and liver groups. Dodine accumulation in the gill was statistically different (p <0.05) for each group. In the histological evaluation; as Dodine concentrations increased, deterioration of liver tissues, sinusoidal dilatation, vascular congestion, edema and occasional bleeding were observed. In the gill tissues were observed aneurysm, edema, cell infiltration, dilatation of vessels, hyperplasia and hypertrophy of the secondary lamellae, as well as the fusions progressing from apical to secondary lamellae. Key words: Dodine, Fungicide, Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss), LC-MS- MS QUECHERS.