Analysis of an ottoman book “first lessons to the kids” from the perspective of early childhood education

Abstract

Öz Türkiye’de erken çocukluk eğitimine yönelik çalışmalara Cumhuriyet öncesi dönemde başlanmış olup bu dönemde küçük çocukların eğitilmelerine ilişkin politikalara ve çocuk eğitimine yönelik kitaplara rastlamak mümkündür. Osmanlı döneminde çocuk eğitimine ilişkin özgün dili Osmanlı Türkçesi olan kitaplar çok fazla bulunmazken, başka dillerden çevirisi yapılan kitapların çok daha fazla olduğu görülmektedir. Bu kitaplardan birisi de 1890 yılında Ali Nazima tarafından Maarif Nezareti onayı ile Osmanlı Türkçesine çevrilmiş olan “Çocuklara Malumat-ı Evveliye” diğer ismi ile “Çocuklara İlk Bilgiler” adlı kitaptır. Bu çalışmanın amacı Çocuklara Malumat-ı Evveliye adlı kitabın erken çocukluk eğitimi açısından incelenmesidir. Yaşamın ilk sekiz yılını kapsayan erken çocukluk dönemi çocukların bir takım temel becerileri kazandıkları kritik bir evredir. Dolayısı ile bireyin bu yıllarda edineceği tecrübeler yaşamının diğer yılları için temel oluşturmakta ve bu yılları büyük ölçüde etkilemektedir. Bu nedenle erken çocukluk döneminde bireyin edindiği tecrübeler ve aldığı eğitim büyük önem taşımaktadır. Yapılan içerik analizi ile araştırma kapsamına alınan Çocuklara Malumat-ı Evveliye kitabı incelenmiş ve Osmanlı döneminde çocuk eğitimi ile ilgili bir takım saptamalarda bulunulmuştur. Kitapta yazılanlar doğrultusunda çocuklara verilen ilk ve temel bilgilerin dinî içerikli bilgiler olduğu söylenebilir. Erken çocukluk dönemi çocukların somut şekilde öğrenebilecekleri bir dönemdir, dolayısıyla din ile ilgili verilen soyut bilginin bu dönem çocuğu tarafından anlaşılması güçtür. Erken yaşlarda çocuğun yaşayacağı bu güçlük onun okula yönelik olumsuz duygular geliştirmesine neden olabilmektedir. Din ile ilgili bilgilerin yanı sıra fen, matematik ve coğrafya ile ilgili konular da kitapta yer almaktadır. Öte yandan incelenen kitabın resimli olması Batılılaşma ve modernleşme hareketinin de bir göstergesi sayılabilmektedir. Çocuklara Malumat-ı Evveliye adlı kitap erken çocukluk eğitimi kapsamında incelendiğinde o dönem çocukları için uygun bulunmazken, yayımlandığı yıl bağlamında eğitimde gelişmeye yönelik bir adım olarak kabul edilebilmektedir. Anahtar Kelimeler: Çocuk, Kitap, Erken Çocukluk Eğitimi