Abstract:
Özet
TMK. m. 336 f. 3’e göre, evlilik birliğinin boşanma ile sona ermesi halinde velâyet
“çocuk kendisine bırakılan tarafa aittir.” Bu düzenleme uzun süre boyunca Türk
hukukunda boşanma durumunda velâyetin ana veya babadan ancak birine verilebileceği,
boşanmadan sonra ana babanın velâyeti birlikte kullanmalarının mümkün olmadığı
biçiminde yorumlanmıştır. Bununla birlikte, zamanla pek çok ülkede boşanmadan sonra
birlikte velâyete imkân tanıyan yasal değişiklikler yapılması, çeşitli uluslararası hukuk
metinlerinde ana babanın boşanmadan sonra da çocuk üzerinde eşit hak ve yükümlülüklere
sahip olması esasının benimsenmesi, Türk hukukunda da boşanmadan sonra birlikte
velâyetin mümkün olup olamayacağı tartışmasını beraberinde getirmiştir. Boşanmanın
ardından velâyetin tek başına ana veya babadan birine verilmesinin dayanağı olarak
görülen TMK. m. 336 f. 3 hükmünün lâfzının açık olup olmadığı, bu hükmün emredici
olup olmadığı, emredici ise isabetli bir düzenleme olup olmadığı, hükümde kanun boşluğu
bulunup bulunmadığı meseleleri tartışmalıdır. Yargıtay son içtihatlarında boşanmadan
sonra ana babanın çocuk üzerinde birlikte velâyet hakkına sahip olabileceğine ilişkin
yabancı mahkeme kararlarının tanınması yönünde kararlar vermeye başlamıştır. Kanun
koyucunun boşanmadan sonra velâyet meselesini düzenleyen TMK. m. 336 f. 3 hükmünde
tarafı olduğumuz uluslararası andlaşmaları ve çocuğun üstün yararı ilkesini göz önünde
tutarak değişiklik yapması ve çocuğun üstün yararının gerektirdiği durumlarda birlikte
velâyete imkân tanıması en isabetli çözüm olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Velâyet hakkı, birlikte velâyet, boşanma, çocuğun üstün
yararı.
