Abstract:
Özet
Amacın gerçekleşmesi ve amacın ortadan kalkması, bu çalışmada kabul ettiğimiz
sistematik uyarınca, amacın boşa çıkması kavramı altında yer almaktadır. Amacın boşa
çıkması kavramı kapsamında yer alan bir diğer kavram ise, amacın anlamsızlaşmasıdır. Bu
çalışmada temelde ele alınan amacın gerçekleşmesi ve ortadan kalkması ifa engelleri
arasında yer alan sonraki kusursuz imkânsızlık (TBK m.136) kapsamında yer almaktadır.
Söz konusu hükmü amacın gerçekleştiği ve ortadan kalktığı durumlardan, borçlunun o ana
kadar masraf yapmış olduğu durumlara uyguladığımızda adil olmayan sonuçlarla
karşılaşılmaktadır. Zira TBK m.136 gereğince borçlu borcundan kurtulmakta ve
alacaklıdan karşı edimi isteme hakkını kaybetmektedir veya aldığı karşı edimi iade etmek
durumundadır. Bu nedenle borçlunun o ana kadar masraf yapmış olduğu amacın
gerçekleştiği ve ortadan kalktığı durumlarda, kanaatimizce örtülü boşluk olduğu kabul
edilmeli ve amaca uygun sınırlama yöntemi ile söz konusu hükmün, söz konusu durumlara
uygulanmaması sonucuna ulaşılmalıdır. Bu noktada ortaya çıkan boşluk TMK m.1
uyarınca hâkimin hukuk yaratması ile doldurulacaktır. Hâkimin koyacağı kural ise,
kanaatimizce borçlunun karşı edimi talep edebilmesi, ancak karşı edimden yerine
getirmediği kendi edimini mahsup etmesine yönelik olmalıdır.
Anahtar Kelimeler: İfa engelleri, amacın boşa çıkması, amacın gerçekleşmesi,
amacın ortadan kalkması, objektif imkânsızlık