Kolluk kuvvetlerinin sivil gözetimi: kuzey irlanda polis ombudsmanlığı örneği

Abstract

Kolluk kuvvetlerinin, kamu düzeninin devamlılığını ve halkın güvenliğini sağlamak için diğer kamu görevlilerinden farklı olarak kişilerin hak ve özgürlüklerine müdahale niteliği taşıyan birtakım özel yetkileri bulunmaktadır. Ancak bu yetkilerin demokratik ülkelerde kişilerin temel hak ve özgürlüklerini kısıtlayacak yönde kullanılmaması esastır. Bunu sağlamak için günümüzde kolluk kuvvetlerinin denetlenmesinde sivil gözetim anlayışı gündeme gelmiştir. Sivil gözetimin dünyada farklı uygulama biçimleri olsa da sivil gözetim, esas itibariyle kolluk kuvvetlerine yönelik başvuru ve şikayetlerin genellikle kurum içi ve dışı daha bağımsız, tarafsız ve sivil otoritelerce soruşturulması esasına dayanmaktadır. Türkiye’de kolluk kuvvetlerinin denetiminden ve sivil gözetiminden sorumlu çok sayıda kurul ve komisyon vardır. Ancak Türkiye’de sivil gözetim mekanizmalarının etkili ve yeterli olarak çalıştıklarını söylemek güçtür. Her ne kadar bu konuda 2016 yılında Kolluk Gözetim Komisyonu kurulmuşsa da komisyonun yapısı ve işleyişindeki bazı eksiklikler dikkat çekmektedir. İşte bu çalışmada önce, kolluk kuvvetlerinin sivil gözetim mekanizmaları genel olarak ve Türkiye özelinde açıklanmış; sonra çalışmada kolluğun dünyada sivil gözetimine daha çok örnek gösterilen Kuzey İrlanda Polis Ombudsmanlığı modeli incelenmiştir. Bu modelin Türkiye’ye uygulanabilirliği üzerinde durularak çalışmanın sonunda birtakım öneriler geliştirilmiştir. Anahtar kelimeler: Kolluk, Kolluk Kuvvetlerinin Denetimi, Sivil Gözetim, Ombudsman, Kuzey İrlanda Polis Ombudsmanı

Unlike other public officials, law enforcement officers have special authority to interfere with the rights and freedoms of people to ensure the continuity of public order and the security of people. However, it is essential that these authorities not be employed in the democratic countries to limit the fundamental rights and freedoms of the people. To achieve this, today civilian oversight of the law enforcement agencies is at the top of the agenda. Although civilian oversight has a different form of practice in the world, civilian oversight is mainly based on the principle of more independent, impartial and civilian inquiry, both internal and external, for applications and complaints against law enforcement officers. In Turkey, there are many boards and commissions which are responsible for the supervision of law enforcement and civilian oversight. But it is difficult to say that they work effectively and adequately. Although the Civilian Oversight Commission was established in 2016, this commission is notable for its deficiencies in its structure and functioning. Here in this study, law enforcement supervision and oversight mechanisms are described in general and in Turkey, then Police Ombudsman for Northern Ireland, which has been shown as an example of civilian oversight in the world, is examined. At the end of the study we have focused on the applicability of this model to Turkey and some suggestions have been developed. Keywords: Law Enforcement, Supervision of Law Enforcement Officers, Ombudsman, the Police Ombudsman for Northern Ireland.