Sivas yöresi şapkalı mantarları üzerine bir araştırma

Abstract

Bu çalışma, 1998-1999 yılları arasında Sivas yöresinde yapılmıştır. Araştırma sonucu 13 familya ve 34 genusa ait 70 makrofungus türü bulunmuştur. Bu makrofungu sların tamamı Eumycota divizyosuna dahil olup, subdivizyolara dağılımı ise şöyledir: Ascomycotina - 1 classis, 1 ordo, 2 familya, 3 genus ve 3 tür'dür. Basidiomycotina - 1 classis, 5 ordo, 11 familya, 31 genus ve 67 türdür. Ascomycotina subdivizyosunda Discomycetes sınıfına ait Pezizaceae ve Morchellaceae familyalarından, Peziza vesiculosa, Ptychoverpa bohemica ve Acetabula vulgaris bulunmuştur. Bu türler karbotrof olarak önceden ateş yakılmış yerlerde gelişmektedirler: Basidiomycotina subdivizyosundan olan makrofungusların özünü Tricholomataceae familyasının üyeleri teşkil etmektedir. Familyanın en geniş yayılışa sahip olan Marasmius genusudur ki, bu genusun üyeleri toprak üstü saprotroflardır. İğne yapraklı ağaçların dökülmüş iğne yapraklarında Marasmius bulliardii ve M. androsaceus, geniş yapraklı ağaçların dökülmüş yapraklarında ise Marasmius prasiosmus ve M. porreus kaydedilmiştir. Marasmius bulliardii haziran ayında ortaya çıkar ve gelişmesine vejetasyon devrinin sonuna kadar devam eder. Familyanın nadir genusları Laccaria ve Oudemansiella 'dır. Tür sayısına göre ikinci sırayı Agaricales ordosunun Coprinaceae familyası almaktadır. Agarikal mantarlar polimorfizim, paralelizm ve konvergens olaylarına sahiptirler. Araştırma yöremizde en az yayılış gösteren Hygrophoraceae, Pleurotaceae (Tricholomatales ordosu) ve Bolbitiaceae ( Agaricales ordosu ) familyaları üyeleridir ki bunlar l'er genus ve l'er türle temsil edilmektedir. Boletaceae familyası genusları olan Boletus, Leccinum, Suillus ve Xerocomus yüksek bitkilerle mikorhiz oluştururlar. Tricholomatales ve Agaricales ordolarının üyeleri olan Clytocybe, Coprinus, Panaeolus, Agrocybe, Stropharia genuslarının üyeleri koprotrofturlar. Hayvan gübrelerinde bulunan organik maddeleri arıtırlar. Bu mantarlar için böyle substrat tek besin kaynağıdır. Bu substratum, koprotrof mantarların doğadaki yayılmasını temin eder. înocybe, Clytocybe, Lepiota cinslerinin üyeleri tür terkibinin devamlılığı için hava koşullarına bağlı olmamaları ile ayrılırlar. Açık güneşli alanlarda koyu renkli sporlara sahip mantarlar bulunmuştur. Bu mantarların IV sporları genellikle kalın çeperli ve yağ damlalıdır. Gölgeli yerlerde ağaçların altında genellikle renksiz sporlara sahip olan mantarlar bulunmuştur ki bu mantarlar ince çeperli sporlara sahiptirler. Ortaya çıkarılmış türlerden 20'si (%28,6 ) ülkemiz mikobiyotası için yeni kayıttır {Boletus aurantiacus, Leccinum scabrum,Hygrophorus leucophaeus,Phyllotopsis nidulans,Coprinusella silvatica, Phaeomarasmius ferrugineus v.d. ). 20 tür yenilir (Boletus aurantiacus, Clytocybe ericetorum, Collybia acervata, Coprinusella silvatica, Marasmius scorodonius, Oudemonsiella radicata, Pholita spumosa v.b. ). Diğer türler yenilmez yada zehirlidir ( Clytocybe dealbata, C.tornata). Anahtar Kelimeler: Ascomycotina, Basidiomycotina, Eumycota, Makrofimgus, Karbotrof, Koprotrof, Saprotrof.