Gaziantep ili Şehitkâmil ve Şahinbey merkez ilçelerinde yaşayan 65 yaş üstü populasyonda yaşam kalitesi düzeyi ve etkileyen faktörler

Abstract

Giriş ve Amaç Yaşam kalitesi, mutlu olma ve yaşamdan hoşnut olmayı içeren, genel anlamda ?iyi olma durumu? olarak kullanılan bir terimdir. Çalışmanın amacı Gaziantep il merkezinde yaşayan yaşlıların yaşam kalitesini ve etkileyen faktörleri saptamaktır. Gereç ve Yöntem Araştırma kesitsel tiptedir. Araştırmanın evrenini Gaziantep ili Şehitkamil ve Şahinbey ilçelerinde yaşayan 65 yaş üstü yaşlılar oluşturmaktadır. Nüfusa dayalı orantılı küme örnekleme yöntemiyle seçilen altmış kümede, her kümeden ortalama on olmak üzere toplam 632 yaşlı birey ile Aralık 2007?Mayıs 2008 tarihleri arasında yüzyüze görüşülmüştür. Veri toplamada kullanılan yaşam kalitesi ölçeği, altı alandan oluşan Dünya Sağlık Örgütü yaşam kalitesi yaşlı modülü (WHOQOL-OLD) Türkçe sürümüdür. Toplam puan yüz üzerinden, alan puanları on altı üzerinden hesaplanmıştır. Araştırma kapsamına giren 632 yaşlıdan cevap verebilecek yeterlilikte olan 592 yaşlıya WHOQOL-OLD modülü anket soruları uygulanmıştır. Veri analizi SPSS-9.0 programıyla yapılmıştır. Analizlerde ki-kare, Mann-Whiney U, Kruskall Wallis, ANOVA ve lojistik regresyon testleri kullanılmıştır. Bulgular Araştırma kapsamına giren yaşlıların %45.9'u erkek, %54.1'i kadındır. Yaşlıların %63.9'u 65-74 yaş, %29.7'si 75-84 yaş, %6.4'ü 85 ve üzeri yaş grubundadır. Yaşlıların %58.1'i okur yazar değil, %11.2'si ilkokul mezunudur. Yaşlıların çoğunluğu eş veya çocuklarıyla, %12.9'u yalnız yaşamaktadır. Yaşam kalitesi ortalama puanı 55.8±0.5 olarak bulunmuştur. Yaşam kalitesi alanları olan duyusal yetiler, otonomi, geçmiş, bugün ve geleceğe ait aktiviteleri, sosyal katılım, ölüm ve ölmek ile yakınlık ortalama puanları sırasıyla, 11.5±0.1, 9.0±0.1, 8.1±0.1, 5.9±0.1, 11.9 ±0.1 ve 9.4±0.1' dir. Yaşam kalitesi erkeklerde (59.0±0.7), 65-74 yaş grubunda (57.4±0.6), orta ve üzeri okul mezunlarında (68.5±1.7), kentsel alanda yaşayanlarda (56.1±0.5), gelir düzeyini iyi olarak değerlendirenlerde (62.4±0.8), kendine ait tapulu malı olanlarda (57.6±0.5), eşiyle yaşayanlarda (59.1±0.7) anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur (p<0.05). Lojistik regresyon analiz sonucuna göre yaşlılarda yaşam kalitesini etkileyen değişkenler 65-74 yaş grubunda olma (OR=2.2), ilkokul ve üzerinde eğitimli olma (OR=7.9), aylık gelire sahip olma (OR=2.3), halen çalışıyor olma (OR=6.6) ve herhangi bir kronik hastalığının olmaması (OR=4.0)'dır. Sonuç Gaziantep il merkezinde yaşayan yaşlıların yaşam kalitesi ortalama puanı yüz üzerinden 55'dir. Yaşam kalitesi gelişmiş ülkelere göre düşük düzeydedir, Türkiye'de bildirilen değerlerle uyumludur.

Backgroud and Objectives Quality of life, being happy and being pleased with the life itself are concepts used to explain ?being well? in general. The objective of the study is to define the quality of life and factors influencing dwelling in Gaziantep provincial center. Materials and Method This study is a sectional type research. The research universe consists of the individuals over 65 dwelling in the districts of Şehitkamil and Şahinbey, in Gaziantep province. . The group sampling method leaning against the population has been used in the sampling choice. Sixty groups and ten individuals from each group, in total 632 old individuals were interviewed face to face between the dates of December 2007 and May 2008. The quality of life scale used in collecting data is the quality of life old age module (WHOQOL-OLD) of the World Health Organization consisting of six areas in Turkish version. The total point was figured at 100, range points were figured at 16. 592 of 632 old people falling within the research were applied the WHOQOL-OLD module survey questions. Analysis of data was carried out by the program of SPSS- 9.O. The chi-square, Mann-Whiney U, Kruskall Wallis, ANOVA, and logistic regresion tests were used in the analysis. Results The old people in the extent of the research are 45.9% men and 54.1% women. 63.9% of the old people are between 65-74 ages, 29.7% are between 75-84 ages, and 6.4% are 85 and over ages groups. 58.1% of them are uneducated and %11.2 graduated from primary school. Most of the old people live with their spouses or children and 12.9% live alone. Quality of life average point has been defined as 55.8±0.5. The quality of life ranges that are sensory abilities, autonomy, past, present and future activities, social participation, death and die and intimacy are in order: 11.5±0.1, 9.0±0.1, 8.1±0.1, 5.9±0.1, 11.9 ±0.1 ve 9.4±0.1. Quality of life is for men (59.0±0.7), 65-74 age group (57.4±0.6), for the graduated from secondary and over education (68.5±1.7), for those dwelling in urban (56.1±0.5), for those having well earning levels (62.4±0.8), for those owning registered estate (57.6±0.5), living with their spouses (59.1±0.7) found significant (p<0.05). According to the results of logistics regression, the variables influencing old people?s quality of life are being in the group of 65-74 age (OR=2.2), being graduated from primary or over education (OR=7.9), having monthly income (OR=2.3), working still (OR=6.6) and not having a chronic illness (OR=4.0). Conclusion The average point of the old people?s quality of life dwelling in Gaziantep provincial centre is 55 over 100. The quality of life is lower than the developed countries, coherent with the assets defined in Turkey.