Son yıllarda çalışmalarda çeşitli biyolojik materyallerde bulunan eser element ve minerallerin tayini özellikle iki nedenden dolayı önem kazanmıştır. Bunlardan birincisi, metabolik proseslerdeki rolleri ve insan sağlığı üzerine olumlu etkileri, ikincisi ise artan çevre kirliliği ile birlikte toksititeye neden olan elementlerin olumsuz etkileridir. Eser elementlerin bitkilerin özellikle kök, gövde ve yaprakları gibi farklı bölgelerinde değişik konsantrasyonlarda bulunurlar. Meyve ve sebzelerin ve bunların dokularının elementel kompozisyonu normal gelişim ve sağlık için çok önemlidir. Taze meyve ve sebzelerin günlük tüketilmesi, bulaşıcı olmayan kanser ve kardiyovasküler hastalıkları önlemede yardımcı olur. Bu nedenle meyve ve sebzelerin eser element ve mineral içerikleri önemlidir. Mineral ve eser elementler çok fazla tükettiklerinde toksik etkiler görülür. Düşük konsantrasyonlarda alındıklarında da çeşitli problemlerle karşılaşılır. Örneğin doğada bol miktarda bulunan demir, Fe, aşırı miktarda alındığında kusma, ishal ve bağırsak bozukluklarına neden olur. Düşük miktarlarda alındığında ise kemiklerde kırılganlık ve anemi gibi sorunlar ortaya çıkar. Eser elementler ve mineraller topraktan insanlara bitki aracılığıyla geçer. Bitkilerin eser element ve mineral içerikleri, toprağın jeokimyasal karakteristiği, yetişme dönemi boyunca hava koşulları, bu elementlerin bazılarının seçici olarak alınabilirliği ve gübre kullanımına göre değişir. Çalışmamızda, tıbbi öneminden dolayı halk ilacı gibi kullanılan meyve olarak, elma, kiraz, armut, nar, ayva, çilek ve ceviz, sebze olarak da nane ve reyhan analizlenmek için seçildi. Bu meyve ve sebzeler, Malatya da da hâlâ çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılır. Bu amaçla, toplanan bu meyve, sebze ve bunların dokuları mikrodalga parçalama tekniği ile çözelti ortamına alınmıştır. Kullandığımız metodun analitik karakteristiğini, doğruluk ve hassasiyetini test etmek için Sertifikalı Referans Madde (NIST ? SRM 1515, Apple Leaves) kullanılmıştır. Meyve, sebze ve dokularının, alevli AAS ile Al, Cu, Fe, Mg, Mn, Zn içerikleri, alevli ? emisyon AAS ile K, grafit fırın AAS ile Cd, Pb, Se içerikleri tayin edilmiştir. Meyve ve meyve dokularının eser element ve mineral içerikleri; 1.45 ? 92.83 mg/ 100g alüminyum, bakır için 0.11 ? 1.84 mg / 100g , demir için 0.30 ? 61.54 mg / 100g , potasyum için 114 ? 4658. 33 mg / 100g , magnezyum için 11.03 ? 637.79 mg / 100g , mangan için 0.034 ? 10.97 mg / 100g , çinko 0.17 ? 6.26 mg / 100g , kadmiyum 0.10 ? 4.21 x 10-3 mg / 100g, kurşun için 8.91 ? 351.55 x 10-3 mg / 100g ve selenyum için 0.55 ? 45.45 x 10-3 mg / 100g aralığında bulunmuştur. Ayrıca sebze örneklerinin eser element ve mineral içerikleri; 12.80 ? 19.16 mg / 100g alüminyum, 0.34 ? 1.03 mg / 100g bakır, 29.91 ? 30.00 mg / 100g demir, 2791.67 ? 4754.17 mg / 100g potasyum, 508.33 ? 600.69 mg / 100g magnezyum, 5.07 ? 5.67 mg / 100g manganez, 2,59 ? 4.48 mg / 100g çinko, 6.48 x 10-3 mg / 100g kadmiyum, 63.22 ? 115.38 x 10-3 mg / 100g kurşun ve 41.9 ? 56.1 x 10-3 mg / 100g selenyum aralıklarında bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Meyve, Sebze, Mineral, Eser Element, Mikrodalga Çözünürleştirme Tekniği, Atomik Absorpspyion Spektroskopisi
In recent years there has been a growing interest in some trace element concentrations in the environment, the research on the role of these elements in various metabolic processes and their impact on human health due to environmental pollution. The elements are present at varying concentrations in different parts of the plants, especially in roots, seeds and leaves . The elemental composition of the fruits, fruit tissues and vegetables is very important because some of these elements are vital for normal growth and maintaining good health. Daily consumption of fresh fruits and vegetables is recommended to help prevent major non ? communicable diseases such as cardiovascular diseaseas and certain cancers. Therefore, updating the mineral and trace element contents of fruit and vegetable foods are important. Mineral and trace elements can also produce toxic effects when they intake in high concentrations and in low concentration also encountered some problems. For example, abound in nature Fe, an excess in its concentration cause vomitting, diarrhea and damage of the intestine, also iron deficiency results in anemia, whivh ranges from a fall in plasma ferritin with no functional impairment to severe iron deficiency characterized by small red blood cells with low hemoglobin concentrations. An important link in the transfer of trace elements from soil to man are plants. The mineral and trace element contents of plants are known to be affected by the cultivar of plant, genetic factors, geochemical characteristic of soil, ability of plants to selectively accumulate some of these elements, weather conditions during the growing, use of fertilizers and the state of the plants maturity at harvest. In the present study we have selected as fruits, Apple, Cherry, Pear, Pomegranate, Quince, Strawberry and Walnut, as vegetable, Basil and Mint for the analysis because of their medicinal importance, as folk medicine. The fruits and vegetables are still used in Malatya particularly for their teratment of some diseases. For example, It is believed that eating quince is good for maintaining the optimum health of an individual, consumption of quince has been found to be beneficial for people suffering from gastric ulcer.the presence of potassium in quince helps in the lowering of high blood pressure. In this objective, the contents of two mineral elements were analysed: potassium (K), magnesium (Mg), and five trace elements: copper (Cu), iron (Fe), mangenese (Mn), selenium (Se) and zinc (Zn), as well as three toxic elements: aluminium (Al), cadmium (Cd) and lead (Pb) from samples of seven fruits, fruit tissues (e.g. leaves, seeds) and two vegetables. Sample for determination were dissolved with the use of microwave digestion. The analytical characteristics of the proposed method, the accuracy and precision were tested and verified by a certified reference material (NIST ? SRM 1515, Apple Leaves). The concentration of minerals and trace elements were determined by means of the Flame ? AAS, Flame ? AES and GF ? AAS methods. The contents of trace metals in the fruit and fruit tissue samples were found in the ranges: 1.45 ? 92.83 mg / 100g for aluminum, 0.11 ? 1.84 mg / 100g for copper, 0.30 ? 61.54 mg / 100g for iron, 114 ? 4658. 33 mg / 100g for potassium, 11.03 ? 637.79 mg / 100g for magnesium, 0.034 ? 10.97 mg / 100g for manganese, 0.17 ? 6.26 mg / 100g for zinc, 0.10 ? 4.21 x 10-3 mg / 100g for cadmium, 8.91 ? 351.55 x 10-3 mg / 100g for lead and 0.55 ? 45.45 x 10-3 mg / 100g for selenium. Also vegetable samples were found in the ranges: 12.80 ? 19.16 mg / 100g for aluminum0.34 ? 1.03 mg / 100g for copper, 29.91 ? 30.00 mg / 100g for iron, 2791.67 ? 4754.17 mg / 100g for potassium, 508.33 ? 600.69 mg / 100g for magnesium, 5.07 ? 5.67 mg / 100g for manganese, 2,59 ? 4.48 mg / 100g for zinc, 6.48 x 10-3 mg / 100g for cadmium, 63.22 ? 115.38 x 10-3 mg / 100g for lead and 41.9 ? 56.1 x 10-3 mg / 100g for selenium. Key Words : Fruits, Vegetables, Mineral, Trace Element, Microwave Digestion Technique, Atomic Absorption Spectrofotometer.
