Malatya Merkez ilçede 18 yaş ve üzeri kadınların kanserle ilgili bilgi-tutumları ve etkileyen faktörler

Abstract

Bu araştırma, Malatya merkez ilçede yaşayan 18 yaş ve üzeri kadınların kanserle ilgili bilgi ve tutumlarını saptamak, bunları etkileyen faktörleri incelemek amacıyla planlanmıştır. Araştırma kesitsel tipte bir araştırmadır. Örneklem seçiminde DSÖ 30 küme örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Küme birimi olarak Malatya il merkezindeki sağlık evleri belirlenmiştir. Kümülâtif toplamları alındıktan sonra örneğe çıkacak mahalle sağlık evleri basit rastgele yöntemle seçildi. Her kümeden 18 yaş üzeri toplam 575 kadın araştırma örneklemini oluşturmuştur. Veriler Temmuz-Ekim aylarında toplanmıştır. Analizlerde ki-kare, Kruskal wallis varyans analizi ve Mann-whitney U testleri kullanılmıştır. Araştırma kapsamına giren kadınların ortalama yaşı 35.7±0.5'tir. Araştırma kapsamına giren kadınların %16.3'ü okur-yazar değil, %11.5'i okur-yazar, %33.9'u ilkokul, %9.9'u ortaokul, %19.5'i lise, %8.9'u ise yüksekokul ya da üniversite mezunudur. Araştırma kapsamına giren kadınların %69.7'si evli, %25.6'sı bekâr, %4.7'si dul ve boşanmışlardan oluşmaktadır. Kadınların %71.5'i ev hanımı, %5.6'sı memur, %8'i serbest meslek, %15'i hala öğrenci olanlar, emekliler ve mezun durumda olup çalışmayanların oluşturduğu diğer grubudur. Araştırma kapsamına giren kadınların %49.7'si SSK, %18.3'ü Emekli sandığı, %12.9'u Bağkur, %7.3'ü yeşil kart, %11.7'sinin ise güvencesi yoktur. Kadınların ortalama 69±0.6 puan aldıkları belirlenmiştir. Bilgi puanlarının eğitim düzeyi, çalışma durumları, sosyal güvenceleri, ailelerinde sağlık personeli, sigara içilmesi ve kansere yakalanan olması gibi değişkenlerle ilişkisinde aldıkları puanlarının ortalamanın üzerinde olduğu görülmüştür. Araştırma kapsamına giren kadınların %68.2'si kanser önlenebilir, %73.6'sı kanser tedavi edilebilir, %91'ide kanserden erken teşhisle kurtulma şansının arttığını düşünmektedir. Kadınların %66.6'sı yetişkin tüm kadınların KKMM yapması gerektiğini belirtmiş olmalarına karşın %56.7'si KKMM yapmadıklarını ifade etmiştir. Kadınların kanserin önlenmesi ve tedavisi ile ilgili tutumlarının olumlu olduğu söylenebilir. Kadınların kanserle ilgili tutumlarını uygulamaya dönüştürmede ise orta seviyede oldukları tespit edilmiştir. Sonuç olarak, kadınların çoğunluğunun kanserle ilgili bilgi-tutum düzeyleri zayıf olamamakla birlikte yeterli düzeyde olmadığı söylenebilir. Bu sonuçlar doğrultusunda, kadınlar için farklı kanallarla kanser konusunda halk eğitimi programları uygulanmalı ve bu sayede bilinç düzeylerinin arttırılması sağlanabilir Anahtar kelimeler: Kadınlar, kanser, bilgi-tutum, etkileyen faktörler

This study was planned to determine the knowledge and the attitude relating to cancer of women age 18 and over living at the central district in Malatya and to examine the influencing factors. This study is a cross-sectional research. We used for sampling in 30 unit of WHO. It was chosen Malatya village clinic center, as asylums unit. After taking cumulative calculating, village clinic center to proper for sampling was chosen with simple random sampling. For each groups, totally 575 women, over 18 years old were included. The data were collected between July and October 2008. To analyze the data, chi-square test, Kruskal Wallis test and Mann Whitney U test were used. The average age of women within the study scope was 35.7±0.5. Of the women who were included in the research, 16.3 % were illiterates, 83.7 % were literate. Of the women who were included in the research, 69.7 % were married, 25.6 % were single, 4.7 % were divorced and widowed. Of the women within the study scope, 71.5 % were housewife 5.6 % are civil servant, 8 % self employed, 15 % are the other group which consisted of still student, retired, or university-trained unemployed. Of the women within the study scope, 88.2 % had a health insurance, 11.7 % did not have any health insurance. In the study, it was found that the women gained 69 ±0.6 points averagely. When the knowledge points were evaluated in terms of associated factors such as, education level, health insurance, smoking, having person working in health sector in the family and having cancer history in the family, it were seen that the gained point were over the average. Of the women within the study scope, cancer could be prevented in 68.2%, but not be prevented 73.6 %. In 91%, it was found that early diagnosis increase chance of survival in cancer. 66.6 % of women stated that all adult female must perform ?breast self examination? (BSE). But, 56.7 % did not perform ?breast self examination? (BSE). It can be said that the attitude of women relating to cancer is positive. The behavior of women relating to cancer detection was at medium level. As a result, it could be said that most of women knowledgeand attitude level relating to cancer without together weakness is not enough level. According to these results, training course about cancer must be planned for women using different sources. In this way, the level of information of women can be increased. Key words: Women, cancer, knowledge, attitude, influencing factors.