Bu çalışma ile son yıllarda halk arasında popüler bir besin maddesi olan ve gün geçtikçe tüketimi artan keten bitkisi tohumunun, antioksidatif ve antikarsinojen etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmada ağırlıkları ortalama 20 (±2 gr) gram olan 8 haftalık 60 adet dişi fare (Mus musculus, Bulb-C) çeşitli formlarda beslenmeye tabi tutulmuşlardır. Deney süresince farelerin beslenmesi (ad libitum) izlenerek tüketilen yem miktarları kaydedilmiştir. Hayvanların tükettiği çeşme suyu (ad libitum) miktarı da belirlenmiştir. Ayrıca hayvanlarda çalışma süresince vücut ağırlığı düzenli olarak izlenmiş ve kaydedilmiştir. Araştırmaya alınan hayvanların bir kısmına (MNU) n-methyl n-uresurea enjeksiyon ile uygulanmıştır. Keten bitkisi tohumu ise hayvanların besinlerine katılarak, sindirim sistemi yolu ile verilmiştir. Uygulamanın 1., 2., 4., 8., 10. ve 12. haftalarında kan örnekleri alınan fareler, 12. hafta sonunda eter anestezisi altında servikal dislokasyon ile öldürülmüş ve karaciğer, bağırsak, mide dokuları histopatolojik değerlendirmeler ve/veya seçilmiş enzimatik biyobelirteç (EROD, AST, ALT, LDH, GST, GR, GPX, CAT, CaE) değerlendirmeleri için alınmıştır. Yapılan histopatolojik değerlendirme sonuçlarına göre, kontrol grubundaki farelerin karaciğer dokuları normal histolojik yapıda gözlenirken, hayvanlara sadece MNU uygulaması yapılan grupta karaciğer parankimasında hemoraji ve nekroz alanları izlenmiştir. MNU uygulaması yanı sıra deney süresince keten tohumlu diyetle beslenen farelerde karaciğer kesitleri genellikle normal histolojik yapıda izlenirken, yer yer fokal nekroz alanları da dikkat çekmiştir. Bu durum MNU uygulaması ile birlikte olduğunda keten tohumunun kısmen toksik etkinin azaltılmasında olumlu rolü olabileceğini düşündürmektedir. Ayrıca, dokularda hasarı saptama bakımından biyobelirteçler olarak kullanılan enzim aktivite değerleri de önem taşımaktadır. Buna göre sadece keten tohumu tüketen ve MNU uygulamasına tabi tutulmayan hayvanlarda tespit edilen düşük enzim aktivite değerlerine karşın, diğer gruplarda enzim aktivitesinde belirgin olarak bir artış tespit edilmiştir. Çalışmamızda elde edilen veriler, keten tohumu bitkisinin, MNU tarafından oluşturulan oksidatif stresi baskılayıcı rol oynayabileceğini düşündürmektedir. Bununla birlikte elde edilen araştırma bulgularına bağlı olarak, bu konuda daha detaylı ve başkaca biyobelirteçler de kullanılarak keten bitkisi tohumunun güvenirliğinin test edilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
In this study, our aim was to investigate the antioxidative and anticarcinogenic effects of flaxseed, a popular functional food additive. Eight-weeks old 60 female mice (Mus musculus, Bulb-C), avaraging 20 (±2 gr) grams in weight, were used. Mice were fed ad libitum and had free access to tap water. The consumption of food and water were monitored during the course of experiments. Body weight of the animals was observed and recorded. Some animals were exposed to n-methyl n- nitrosurea (MNU) intraperitonally at 50 mg/kg. Flaxseed were given to animals by mixing its grounded powder in commercial mice chow and animals consumed these mixture ad libitum. Blood was sampled at the 1, 2, 4, 8, 10 and 12th week of the experiments, from retroorbital sinusoids by microcapillary tubes for collecting the plasma samples. Animals were sacrificed by cervical dislocation under ether anaesthesiae at the end of 12th week after the last blood collection. Liver, intestine and stomach were removed immediately by surgical technics to use in histopathological examinations and/or for selected biomarker enzyme activity assays. For this aim, ethoxyresorufin O-deethylese (EROD), aspartate aminotransferase (AST), alanine aminotransferase (ALT), lactate dehydrogenase (LDH), glutathion S-transferase (GST), glutathione reductase (GR), glutathione peroxidase (GPX), catalase (CAT) and carboxylestarase (CaE) activities were determined from the plasma and/or liver tissue samples. According to the results obtained from histopathological tests, only MNU exposed group found to have some necroses and hemorages on liver parenchymas though liver tissue of control group was observed as normal. Group exposed to MNU along with flaxseed diet was found to have normal liver histopathology except for some rare necroses. This finding may probably due to the protective effect of flaxseed against toxic potential of MNU. The activity of respective enzymes of the groups consuming only flaxeed (grup 4) on normal diet (control group) found to be lower, whereas the rest showed elavated enzyme activities, suggesting a contribution of MNU. Some natural compounds in the food are assumed to be protective against common stress factors. Flaxseed is a an example of such kind of foods and is consumed widely. Hovewer, there is a need for further studies to consider the flaxseed as a safe food for a healthy life.
