Abstract:
Özet
Çalışma kapsamında Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihte eşine az rastlanan uzunluktaki
devlet yönetiminde büyük bir önemi olan defterdarlık makamı incelenmiştir.
Günümüzdeki maliye bakanlığına benzetilebilecek olan bu makam, devletlerin siyasi
varlıklarını sürdürebilmesi için zorunlu olan finans kaynaklarının kaydını ve kontrolünü
yapmaktaydı. Osmanlı İmparatorluğu’nun uzun yıllar hüküm sürmesinde askeri
başarılarının yanında, mali konulardaki yönetimsel başarısının etkisi yadsınamaz. Bu
yönetimin yapıldğı makam ise defterdarlık olmuştur. Ancak bununla beraber defterdarlık,
bürokrasi içinde büyük çekişmelere de sebep olmuş bir makamdır. Bu öneme haiz bir
makamın kurumsal yapısının incelenmesi, Osmanlı mali yapısının ve bu makamın
günümüz mali kurumlarına etkilerini anlamak bakımından gereklidir. İki bölümden oluşan
bu çalışmada ilk bölüm olarak defterdarlığın kökeni, Osmanlı Devleti’nde ortaya çıkışı,
görevleri, defterdar olarak seçilecek kişilerin taşıması gereken özellikler anahatları ile
açıklanmış; ikinci bölümde ise defterdarlık makamının yönetim anlayışındaki ve devlet
toprağının sınırlarındaki değişime bağlı olarak geçirdiği yapısal değişimler üzerinde
durulmuştur. Osmanlı İmparatorluğu’nda makamın ilk ortaya çıkışından, maliye nezareti
adını aldığı tarihe kadar olan süreç ele alınmıştır. Bu çalışma ile ise Osmanlı
İmparatorluğu’nun mali alandaki temel kurumunun yapısal ve teknik özellikleri ortaya
konulmak amaçlanmıştır.
