Diyarbekir voyvodalığı aklâmı malikânecileri örneğinde XVIII. yüzyılda yatırımcıların kimlikleri üzerine bir değerlendirme

Abstract

Öz:Osmanlı Devleti‟nin XVIII. yüzyılda içinde bulunduğu siyasi, askerî ve mali sorunlar sebebiyle ortaya koyduğu çözüm uygulamaları, taşra yönetiminde de birtakım yeni açılımlara olanak tanımıştı. Bu dönemde devletin içinde bulunduğu nakit ihtiyacını karşılamak amacıyla hayata geçirilen malikâne uygulaması ile sınırlı bir sürede daha çok kâr sağlamak uğruna reayadan fazla vergi talep eden mültezimlerin yerini, merkezî hazineye peşin bir ödeme yapacak ve reayayı koruyup gözetecek malikâneciler almaya başlamıştı. Bu çalışma, Diyarbekir voyvodalık mukâta‘asını oluşturan ve aklâm olarak adlandırılan vergi kaynakları temelinde, XVIII. yüzyıl taşra mali-idari organizasyonunun bu yeni aktörlerinin kimlikleri üzerine odaklanmaktadır.