Büyük Ortadoğu projesi bağlamında Hindistan ile Ortadoğu arasındaki tarihi bağlar ve güncel ilişkiler

Abstract

Öz:Ortadoğu, jeopolitik bir kavram olarak XIX. yüzyılın sonlarına doğru belirginleşmeye başlamış ve daha çok Osmanlı hâkimiyeti altındaki bölgelerle İran ve Afganistan’ı içine alan sahayı ifade etmiştir. Bu alan, günümüzde çeşitli bölge ve alt bölgeleri de içine alacak şekilde Kuzey Afrika’dan İran Körfezi’ne, Ege kıyılarından Çin sınırlarına kadar genişletilmek istenmekte ve nüfusun çoğunluğunu Müslümanların oluşturduğu bu bölgede yaşayan halkların hayatında bir takım köklü değişiklikler yapılması öngörülmektedir. 11 Eylül 2001 saldırısından sonra “Genişletilmiş” ya da “Büyük Ortadoğu Projesi” adı altında fiilen gerçekleştirilmeye başlanan bu değişiklikler sonucunda ABD, petrol ve diğer enerji kaynaklarını kontrol altına almayı, İsrail’in güvenliğini sağlamayı ve küresel terör olgusunun zararlarını asgariye indirmeyi hedeflemektedir. Bunun için de son iki bin yıllık süreç içerisinde yaşanan ve daha çok, farklı değerler etrafında oluşturulmuş iki değişik hayat tarzının çatışmasını ifade eden tarihi Doğu-Batı mücadelesinde yeni bir safha açılmıştır. Bu bağlamda Türkiye ve İran gibi bölge ülkeleri yanında ilkçağlardan bu yana bölgeyle çok yönlü bir ilişki ağına sahip bulunan ve son on yılda hızlı bir kalkınma sürecine girerek Ortadoğu’da zuhur eden gelişmelere müdahil olmak isteyen Hindistan büyük bir önem kazanmaktadır. Hızla artan nüfus yapısı içerisinde sayıları iki yüz milyonu aşan İslam ahali ile Hindistan bir doğu ülkesi olduğu kadar aynı zamanda bir İslam ülkesi olma hüviyetine de sahiptir. Bir başka deyişle Hint toplumunun en azından bir bölümü Ortadoğu halklarıyla bir bütünün parçaları olduğuna inanmaktadır. Dolayısıyla tarihi bağları ve güncel ilişkileri Hindistan’ı Ortadoğu ülkeleriyle ortak hareket etmeye zorlarken bu ülke, bütün çabalarına rağmen bölgede ABD, Rusya, İngiltere ve Fransa gibi etkin bir role sahip olamamaktadır. Bunun sebeplerini ve Hindistan’ın gelecekte bölge ülkelerine dönük politikalarının temellerini tespit edebilmek için Hintlilerin tarihte, bilhassa son yüzyılda bölgeyle olan ilişkilerine bakmak gerekmektedir.